Zespół z Zespołu Chemii i Biodynamiki Żywności z Nagrodą Naukową Marszałka Województwa

Naukowcy z Zespołu Chemii i Biodynamiki Żywności IRZiBŻ PAN zostali uhonorowani zespołową Nagrodą Naukową Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Gustawa Marka Brzezina.

Nagrodą został uhonorowany cały zespół uczonych za realizację projektu badawczego „Produkty gryczane o potencjalnym znaczeniu w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym – nowa marka Warmii i Mazur”. W skład nagrodzonego zespołu wchodzą: prof. dr hab. Henryk Zieliński, dr hab. inż. Małgorzata Wronkowska, dr Małgorzata Starowicz, dr inż. Dorota Szawara-Nowak, dr inż. Joanna Honke i mgr inż. Natalia Bączek.

Wyjątkowe badania dla Warmii i Mazur oraz całego kraju

Naukowcy z Zespołu Chemii i Biodynamiki Żywności kierowani przez prof. dr hab. Henryka Zielińskiego od lat prowadzą badania nad zawartością związków biologicznie aktywnych w surowcach zbożowych, właściwościami funkcjonalnymi zbóż, pseudozbóż, produktów ich przemiału i produktów piekarniczych, w tym bezglutenowych. Wyniki opublikowano w licznych czasopismach naukowych.

Przez ostatnie dwie dekady naukowcy prowadzili badania nad rolą uprawianej w regionie gryki w produkcji żywności nowej generacji. Uzyskane wyniki wzbogacają wiedzę o profilu związków biologicznie aktywnych występujących w gryce, ich własnościach funkcjonalnych oraz o zmianach jakościowych i ilościowych tych związków w produktach gryczanych uzyskanych w wyniku zastosowania tradycyjnych i nowoczesnych procesów technologicznych.

Badania zespołu prof. Zielińskiego pozwoliły na opracowanie nowych produktów gryczanych, które zostały wdrożone do obiegu w ramach pilotażowej współpracy z przedsiębiorcami z Warmii i Mazur. Mowa m.in. o chlebie z udziałem mąki z gryki prażonej, chlebie razowym na zakwasie z dodatkiem łuski gryczanej prażonej czy bułkach grahamkach wzbogaconych w surową łuskę gryczaną. To rodzi zupełnie nowe możliwości wykorzystania mąk gryczanych produkowanych na Warmii i Mazurach w kształtowaniu właściwości prozdrowotnych produktów spożywczych.

Opisane badania stanowią ważny przyczynek w rozwiązywaniu aktualnych problemów związanych ze starzeniem się społeczeństwa oraz zwiększonym ryzykiem występowania chorób metabolicznych, takich jak cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze. Panuje przekonanie, że długoterminowe spożywanie produktów gryczanych może być czynnikiem zapobiegającym tzw. chorobom cywilizacyjnym.

 

Czytaj więcej

​Aquaculture Europe 2022 – największe europejskie wydarzenie poświęcone akwakulturze we wrześniu w Rimini

Aquaculture Europe 2022 (AE2022) to największe wydarzenie naukowe z zakresu akwakultury na Starym Kontynencie. W tym roku odbędzie się we włoskim Rimini w dniach 27-30 września, a w organizację konferencji jest zaangażowany naukowiec z naszego Instytutu.

Aquaculture Europe to konferencja organizowana przez European Aquaculture Society, która corocznie gromadzi około 1000 uczestników (naukowców, przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorców związanych z akwakulturą). Wykłady są połączone z targami akwakulturowymi, na którymi można zobaczyć najnowszy sprzęt, pasze i wiele innych. Aquaculture Europe co roku jest organizowana w innym mieście – tym razem postawiono na Rimini.

Za organizację konferencji odpowiada lokalny komitet organizacyjny, ale zawsze zapraszany jest też specjalista z „zewnątrz” (z innego kraju niż organizator), odpowiedzialny za program naukowy. Tym razem tego zaszczytu dostąpił dr hab. Daniel Żarski, adiunkt z Zespołu Biologii Gamet i Zarodka Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie.

– To dla mnie ogromne wyróżnienie, ponieważ zazwyczaj na tę pozycję są desygnowani najbardziej cenieni specjaliści, a tym razem padło na moją skromną osobę – powiedział dr hab. Daniel Żarski.

Tegoroczna konferencja ma być rekordowa – spodziewanych jest blisko 2500 uczestników, około 30 sesji naukowych (część prowadzona jednocześnie) i ogromne targi. Do tej chwili organizatorzy otrzymali blisko 450 zgłoszeń na prezentacje naukowe, a będzie ich jeszcze więcej.

– To naprawdę duże wydarzenie, na którym jako „Program Co-Chair” będę dumnie reprezentował nasz Instytut. Jestem pierwszym Polakiem, który pełni to zaszczytne stanowisko na tej konferencji, choć należy wspomnieć, że w 2008 roku jedna edycja odbyła się w Krakowie, gdzie oczywiście Polacy byli zaangażowani w organizację tego eventu – dodał dr hab. Żarski.

Miasto Rimini nie zostało wybrane przypadkowo – jest włoską prowincją o największej liczbie przedsiębiorstw działających w ramach błękitnej gospodarki, w której turystyka, rybołówstwo i akwakultura są sektorami o największej liczbie miejsc pracy. Ze względu na swoje położenie na wybrzeżu Adriatyku, Rimini jest doskonałym przykładem połączenia naturalnego i kulturowego dziedzictwa śródziemnomorskiego z nowoczesną i dynamiczną akwakulturą.

Link do konferencji

 

Czytaj więcej

Pierwszy taki dodatek paszowy dla jeleni na świecie

Pierwszy taki dodatek paszowy dla jeleni na świecie. Dzięki projektowi dr Anny Kononiuk jelenina jeszcze bardziej zyska na jakości.

Mięso jelenia jest wysoko cenione wśród smakoszy, ale czy da się je jeszcze ulepszyć? Zespół naukowców z IRZiBŻ PAN ma pomysł, jak to zrobić, bo kluczowe znaczenie dla jakości jeleniny ma pasza, którą podaje się zwierzęciu.

Jelenina to w ostatnich latach coraz popularniejsze mięso, także w Polsce. Niestety, na rynku nie ma dodatków paszowych, które są przeznaczone stricte dla jeleni. Wkrótce może się to zmienić. Dzięki wsparciu finansowemu z programu „Inkubator Innowacyjności 4.0”, zespół dr Anny Kononiuk z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie realizuje  projekt „Dodatek paszowy do skarmiania jeleni po okresie reprodukcyjnym, przeznaczonych na surowiec mięsny”.

Dodatki paszowe – jak sama nazwa wskazuje – to nic innego jak dodatki do pasz, które same w sobie nie zastąpią normalnego pokarmu, ale odpowiednio suplementowane, oferują różne korzyści dla zwierzęcia. Dr Annę Kononiuk zapytaliśmy, co opracowywany przez nią dodatek paszowy może zmienić – zarówno dla samych zwierząt, jak i konsumentów.

Marcin Powęska: Jak obecnie karmi się jelenie?

Dr Anna Kononiuk: Na rynku nie ma dodatków dla jeleniowatych, które wpływają na kondycję osobnika oraz jakość mięsa zwierzęcia. Są albo skarmiane paszami dla krów (to też przeżuwacz), albo nie są w ogóle dokarmiane żadnymi mieszankami paszowymi. Podaje im się tylko to, co występuje w lesie plus lucernę czy siano. Nie jest to fachowo dobrana pasza. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rynku, postanowiliśmy opracować  dedykowany dodatek paszowy dla jeleni, który polepszy jakość ich mięsa.

MP: Kiedy najlepiej podać taki dodatek paszowy zwierzęciu?

Docelowo ma być podawany w okresie jesienno-zimowym, czyli po zakończeniu okresu reprodukcyjnego. Jest to czas kiedy samce są osłabione po rykowisku, a samice potrzebują wzmocnienia podczas rozwijającej się ciąży. Nasz dodatek ma poprawić kondycję zwierząt, ale również wpłynąć na jakość mięsa, które będzie pozyskane, ponieważ w tym samym okresie przypada okres polowań na jelenie.

MP: Powstał jeden dodatek dla samic i samców? Jaki jest ich skład?

AK: W ramach doświadczenia opracowaliśmy dwa różne dodatki – jeden nakierowany na kondycję zwierząt, a drugi celowany w jakość mięsa. Nie mogę dokładnie wskazać różnic, jak i przedstawić samego składu tych pasz, gdyż są one chronione prawami patentowymi. Nasze eksperymenty umożliwiły określenie dawki wpływającej na zmiany kondycji i jakości surowca mięsnego.

MP: Czy podobne dodatki paszowe dla jeleni są dostępne na świecie?

AK: Komercyjnie dostępne są tylko dodatki paszowe, które wpływają na porost poroża u jeleni. Nie ma takich, które poprawiają kondycję zwierząt, a tym bardziej jakość ich mięsa. To właśnie zainspirowało nas do podjęcia wyzwania. Kiedy nasz dodatek paszowy trafi na rynek, będzie pierwszym w swoim rodzaju.

MP: Na jakim etapie są teraz badania Pani zespołu?

AK: Dodatki paszowe zostały już przetestowane na jeleniach i kompletujemy wyniki, które wskazują, że wpływają one na kondycję zwierząt. Jesteśmy na etapie analiz statystycznych wyników i podsumowania całego projektu.

MP: Czy mięso z jeleni dokarmianych eksperymentalnymi dodatkami paszowymi było już testowane w warunkach restauracyjnych? Są wyczuwalne jakieś różnice smakowe?

AK: Tak, jelenina ze zwierząt dokarmianych naszymi dodatkami była już podawana gościom w restauracjach i zebrała pozytywne recenzje. Konsumenci byli zachwyceni tym mięsem, a restauracje bardzo doceniły nasz wkład, bo dla nich znalezienie dobrej jakościowo jeleniny nie jest łatwe.

MP: Jakie plany badawcze na przyszłość?

AK: Obecnie skupiamy się na opracowanych przez nas dodatkach paszowych i staramy się znaleźć dla nich odbiorców. Na pewno można je jeszcze ulepszyć i zbadać więcej parametrów określających ich przydatność, ale to wymaga czasu. Na ten moment jesteśmy zadowoleni z postępu prac, ale wyczekujemy kolejnych.

Projekt realizowany był w ramach programu „Inkubator Innowacyjności 4.0”, finansowany przez MEIN jest ze środków europejskich w ramach projektu „Wsparcie zarządzania badaniami naukowymi i komercjalizacja wyników prac B+R w jednostkach naukowych i przedsiębiorstwach” w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 (Działanie 4.4).

FE logo
RP logo
UE logo

 

Czytaj więcej

Najczęściej cytowani w Theriogenology

Publikacja zespołu badawczego kierowanego przez dr hab. inż. Radosława Kowalskiego z Zespołu Biologii Gamet i Zarodka naszego Instytutu znalazła się wśród najczęściej cytowanych artykułów opublikowanych w latach 2018-2022 w czasopiśmie Theriogenology.

Praca przeglądowa „Sperm quality in fish: Determinants and affecting factors” autorstwa dr hab. inż. Radosława Kowalskiego oraz dr hab. inż. Beaty Cejko opisuje najnowsze osiągnięcia diagnostyczne w badaniu jakości nasienia ryb z uwzględnieniem występujących między nimi różnic międzygatunkowych, wskazując kierunek ich rozwoju. Krytycznie opisano w niej zasadę analizy CASA (Computer Assisted Semen Analysis) oraz wyjaśniono na przykładzie wyników własnych oraz wyników innych badaczy, dlaczego w tej analizie pojawiają się znaczne rozbieżności.

Autorzy wskazali na krytyczną rolę FPS (klatek na sekundę) kamery stosowanej w badaniu CASA w otrzymywaniu rzetelnych danych ruchliwości plemników. Ponadto po raz pierwszy przedstawiono wizualizację zasady powstawania błędów w analizie CASA w przypadku zbyt małej wartości FPS.

Publikacja jest pracą podsumowującą wiedzę zdobytą na przestrzeni ostatnich 20 lat przez Zespół Andrologii Molekularnej. Konfrontuje ona wyniki uzyskane przez nasz zespół z pracami innych badaczy, systematyzując wiedzę na temat czynników, które wpływają na jakość plemników ryb. Zawarte w pracy wnioski, a także dalsze pytania, które stoją przed badaczami zajmującymi się rozrodem ryb, stanowią istotną wartość naukową publikacji, czyniąc ją przydatną dla każdego, kto rozpoczyna pracę naukową z gametami ryb – powiedział dr hab. inż. Radosław Kowalski, główny autor publikacji.

Pełna lista najczęściej cytowanych publikacji jest pod tym adresem.

 

Czytaj więcej

Nagrody Komitetu Nauk Zootechnicznych i Akwakultury PAN

Dwa osiągnięcia naukowe interdyscyplinarnych zespołów badawczych z udziałem naukowców z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Zrywności PAN w Olsztynie zostały uhonorowane przez Komitet Nauk Zootechnicznych i Akwakultury Polskiej Akademii Nauk – jedna nagrodą główną, a druga wyróżnieniem.

Nagroda Główna Komitetu Nauk Zootechnicznych i Akwakultury Polskiej Akademii Nauk została przyznana za osiągnięcie naukowe „Antyoksydacyjne i immunostymulujące oddziaływanie zróżnicowanych poziomów i wzajemnego stosunku lizyny, argininy i metioniny w mieszankach dla indyków rzeźnych”.

Autorami pracy są:

  • prof. dr hab. Dariusz Mikulski
  • prof. dr hab. Katarzyna Ognik
  • dr hab. Paweł Konieczka
  • dr hab. Magdalena Krauze, prof. uczelni
  • dr Anna Stępniowska
  • dr Ewelina Cholewińska
  • dr Bartłomiej Tykałowski
  • prof. dr hab. Zenon Zduńczyk
  • prof. dr hab. Jerzy Juśkiewicz

Celem badań uznanych przez Komitet PAN za wybitne i odznaczające się dużym potencjałem wdrożeniowym było ustalenie optymalnej relacji lizyny (Liz), argininy (Arg) i metioniny (Met) w dietach indyków rzeźnych z uwzględnieniem zróżnicowanej intensywności żywienia oraz wielokierunkowego oddziaływania metabolicznego analizowanych aminokwasów. Naukowcy uwzględnili szeroki zakres wskaźników, w tym wyniki produkcyjne, reakcje metaboliczne, reakcje układu odpornościowego, możliwe uszkodzenia oksydacyjne lipidów, białek i DNA oraz nitracyjne białek, zmiany epigenetyczne, mechanizmy naprawcze warunkujące integralność jelit indyków zakażonych bakteriami C. perfringens oraz wybrane wskaźniki metabolizmu ilustrujące stopień oksydacji lipidów, białek i DNA.

Poza aspektami poznawczymi, docenionymi przez recenzentów powołanych przez redakcje renomowanych czasopism naukowych o zasięgu światowym, uzyskano wyniki przydatne producentom mieszanek paszowych dla indyków.

Nadrzędnym celem przeprowadzonych badań jest możliwość wykorzystania wyników przez podmioty gospodarcze zajmujące się produkcją pasz dla indyków. Wdrożenie wyników badań może znacząco przyczynić się do poprawy efektywności odchowu indyków rzeźnych, także do zmniejszenia ilości stosowanych w ich leczeniu antybiotyków.

Z kolei Wyróżnieniem Komitetu Nauk Zootechnicznych i Akwakultury Polskiej Akademii Nauk zostało uhonorowane osiągnięcie naukowe „Opracowanie wystandaryzowanej metody kriokonserwacji nasienia ryb”.

Autorami pracy są naukowcy z Zespołu Biologii Gamet i Zarodka IRZiBŻ:

  • prof. dr hab. Andrzej Ciereszko
  • dr Sylwia Judycka
  • dr hab. Joanna Nynca
  • dr hab. Mariola Dietrich
  • dr hab. Daniel Żarski
  • mgr inż. Ewa Liszewska

Wyróżnione badania dotyczą opracowania i doskonalenia procedur kriokonserwacji nasienia ryb łososiowatych (pstrąga tęczowego, palii alpejskiej, neosamców pstrąga tęczowego oraz źródlanego) oraz okoniowatych (okonia i sandacza). Stworzenie banków nasienia dla tych ryb jest ważnym elementem strategii ochrony bioróżnorodności lokalnych gatunków, jak również daje możliwość zabezpieczenia nasienia pochodzącego od najcenniejszych pod względem hodowlanym osobników.

W ramach projektu badawczego została opracowana nowatorska, wystandaryzowana (pod względem stałej liczby plemników w słomce oraz końcowego stężenia krioprotektantów) metodyka kriokonserwacji nasienia ryb z zastosowaniem prostego rozrzedzalnika glukoza-metanol. Naukowcy potwierdzili, że dla każdego z badanych gatunków trzeba zastosować odpowiedni protokół kriokonserwacji.

Wyniki badań zostały opublikowane w szeregu artykułów opublikowanych w prestiżowych międzynarodowych czasopismach dotyczących akwakultury i podsumowane w pracy przeglądowej („Opportunities and challenges related to the implementation of sperm cryopreservation into breeding of salmonid fishes”) opublikowanej w specjalnym numerze Theriogenology poświęconym rozrodowi ryb.

Czytaj więcej

Licealiści poznali biologię molekularną w praktyce

Po dłuższej przerwie wynikającej z sytuacji epidemicznej i związanych z nią obostrzeń, drzwi Instytutu ponownie otworzyły się na gości. W laboratoriach pojawili się uczniowie, a wraz z nimi wiele pytań, na które z radością odpowiadali nasi naukowcy.

19 maja br. uczniowie pierwszej klasy XII Uniwersyteckiego Liceum Ogólnokształcącego im. Marii i Georga Dietrichów wraz z wychowawczynią Agnieszką Nowicką odwiedzili Zespół Biologii Gamet i Zarodka IRZiBŻ, gdzie mieli niepowtarzalną okazję samodzielnie przeprowadzić doświadczenia z wykorzystaniem technik biologii molekularnej.

Wspierani przez dr inż. Ilonę Kowalczyk-Ziębę oraz dr Dorotę Boruszewską licealiści wyizolowali RNA z tkanki zwierzęcej, a za pomocą elektroforezy – techniki wykorzystywanej do separacji związków chemicznych i biomolekuł – ocenili jego jakość. Następnie uczestniczyli w warsztatach technik in vitro, gdzie pod okiem prof. dr hab. Izabeli Wocławek-Potockiej i mgr Mileny Traut założyli hodowlę zarodków bydlęcych, a z pomocą dr Sylwii Judyckiej zbadali ruchliwość plemników z wykorzystaniem komputerowej analizy ruchu plemników (CASA).

Wycieczka do Instytutu jest okazją do poszerzenia wiedzy, ale także przyjrzenia się pracy naukowców z bliska. Praktyczny charakter zajęć cieszy się zawsze dużym zainteresowaniem uczniów.

 

Czytaj więcej

Naukowcy Instytutu w światowym rankingu

Research.com, platforma akademicka dla naukowców, opublikowała listy rankingowe wiodących badaczek i badaczy w poszczególnych dyscyplinach naukowych w 2022 roku. Zestawienie objęło 166 880 naukowców z całego świata. Wśród nich są profesor Ryszard Amarowicz oraz profesor Andrzej Ciereszko.

Listy Research.com tworzone są w oparciu o dane pochodzące z serwisów Microsoft Academic Graph oraz Google Scholar przy uwzględnieniu trzech wskaźników bibliometrycznych (wskaźnik Hirscha, h; ilość cytowań; liczba publikacji) odnoszących się do poszczególnych dyscyplin naukowych. Zestawienie objęło lata 2014-2021.

W dziedzinie chemii, prof. Ryszard Amarowicz, kierownik Zespołu Chemicznych i Fizycznych Właściwości Żywności, został sklasyfikowany na 12. pozycji w Polsce. Ten sukces profesor Amarowicz osiągnął dzięki h=60, ponad 12 tyś. cytowań oraz 288 publikacji.

Ranking: https://research.com/scientists-rankings/chemistry/pl

W dyscyplinie biologii i biochemii na pozycji 16. w Polsce uplasował się prof. Andrzej Ciereszko, kierownik Zespołu Biologii Gamet i Zarodka. Wysoką pozycję w rankingu zagwarantował mu h=44, ponad 6 tyś. cytowań i 209 publikacji.

Ranking: https://research.com/scientists-rankings/biology-and-biochemistry/pl

Warto również odnotować, że osiągnięcia bibliometryczne prof. Carstena Carlberga, który dołączył do grona naukowców naszego Instytutu w marcu br., uplasowałyby go na 1. pozycji w Polsce w dziedzinie genetyki i biologii molekularnej (h=75, blisko 15 tyś. cytowań, 195 publikacji).

 

Czytaj więcej