Mikrobiota jelitowa odgrywa fundamentalną rolę w kształtowaniu naszego zdrowia. Gdy jej struktura i funkcjonowanie zostaną zaburzone, mogą pojawić się kłopoty zdrowotne. W przywróceniu jej równowagi pomocne są prebiotyki i probiotyki. Naukowcy Instytutu sprawdzają, jak suplementacja prebiotykiem pochodzącym z cykorii wpływa na poprawę zdrowia pacjentów z łuszczycą.
„Czysta Polska” Polsat News
W programie ukazał się reportaż na temat kriobankowania nasienia ryb, którym zajmują się naukowcy naszego Instytutu. Obecnym w studio ekspertem był dr hab. Daniel Żarski. W programie wystąpili również prof. dr hab. Andrzej Ciereszko, dr hab. Joanna Nynca, dr Sylwia Judycka.
https://www.programczystapolska.pl/czysta-polska/czysta-polska-odcinek-145_15189/
Stacja w Popielnie w cyklu „Fajna Polska Latem”
W ramach cyklu „Fajna Polska Latem” Paulina Drażba i Przemysław Toczek wraz z regionalnymi dziennikarzami Telewizji Polskiej oprowadzą widzów po nieodkrytych zakątkach Polski.
W odcinku „Kraina Tysiąca Jezior” zaprezentowana została Stacja Badawcza IRZiBŻ PAN w Popielnie, a przedstawiła ją widzom Marlena Boroń.
Instytut na targach rolniczych agroWARMA 2023 – relacja
Tajniki rolnictwa precyzyjnego, mobilne laboratorium akwakultury, prozdrowotne przeciwutleniacze w popularnych napojach, fermentacja pod mikroskopem, świadome postawy konsumenckie z #InformPack i oczywiście Brutus, bohater Stacji Badawczej w Popielnie – to atrakcje, które skradły serca gości odwiedzających nasze stoiska podczas targów rolniczych agroWARMA 2023 w Gryźlinach.
W ostatnią niedzielę sierpnia uczestniczyliśmy w organizowanych przez Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego targach agroWARMA 2023, które odbyły się na lądowisku w Gryźlinach. Na gości odwiedzających nasze stoiska czekał szereg atrakcji, które przybliżały im naukę w atrakcyjny sposób. Głodni wiedzy eksperci mieli szansę na poszerzenie horyzontów i skonfrontowanie wątpliwości bezpośrednio z naszymi naukowcami.
Przetestuj rolnictwo precyzyjne
W symulatorze rolniczym gracz zostaje wprowadzony w świat nowoczesnego, zrównoważonego rolnictwa, gdzie badanie gleby jest podstawą nawożenia i planowania zabiegów na polu. Uzyskane parametry pozwalają na optymalizację zabiegów agrotechnicznych, dzięki czemu gromadzimy oszczędności, które są kluczowe nie tylko w tej grze, ale i na farmie. Podczas Forum Innowacji EIT Food GROW na stanowisku Instytutu można było wcielić się w rolę rolnika i dzięki technologii wirtualnej rzeczywistości przetestować rozwiązania agrotechniczne, które pozwalają na zrównoważoną produkcję żywności.
Mobilne laboratorium akwakultury
Zaprezentowaliśmy na nim niezwykłe metody wspomagania rozrodu zwierząt, które wykorzystujemy w naszym Instytucie. Dzięki innowacyjnym technikom poprawiamy cechy produkcyjne ryb, co pozwala na stworzenie zupełnie nowych odmian zwierząt hodowlanych. Na przykładzie tworzenia nowego mieszańca międzygatunkowego ryb łososiowatych, zaprezentowaliśmy fascynujący proces kriokonserwacji gamet. Uczestnicy dowiedzieli się, jak ta zaawansowana metoda może pomagać w kreowaniu nowych odmian zwierząt hodowlanych. W trakcie warsztatów zaprezentowaliśmy również, jak z pomocą ciepłego azotu tworzymy tzw. banki genów. To jakby zatrzymać czas, przechowując unikalne geny, które są niezwykle cenne dla naszej przyszłości.
Polifenole w żywności
W ramach warsztatu uczestnicy mieli okazję samodzielnie przeprowadzić doświadczenie chemiczne mające na celu wykrycie obecności prozdrowotnych przeciwutleniaczy w sokach i napojach. Do probówek z przygotowanym wcześniej odczynnikiem chemicznym dodawano soki lub inne popularne, słodkie napoje. Zmiana barwy w jasnożółtą świadczyła o dużej zawartości związków o silnym potencjale prozdrowotnym.
Zdrowy ferment
Podczas warsztatu uczestnicy dowiedzieli się na czym polega proces fermentacji mlekowej, dlaczego fermentacja jest naturalną metodą utrwalania żywności, co się dzieje w słoiku podczas kiszenia. Uczestnicy warsztatu samodzielnie wykonali preparaty z soku z kiszonych ogórków i kapusty oraz obejrzeli pod nowoczesnym mikroskopem drobnoustroje odpowiedzialne za „sianie fermentu”. W trakcie pokazu wyjaśniliśmy na czym polega bezpieczeństwo zdrowotne żywności oraz zaproponowaliśmy uczestnikom samodzielne zbadanie jakości mleka przeznaczonego do wytwarzania mlecznych produktów fermentowanych przeprowadzając testy: TOK i Polutest.
#InformPack
W ramach projektu EIT Food #InformPack uczestnicy wzięli udział w warsztatach i interaktywnej grze, która pomogła im sprawdzić, jak radzą sobie z prawidłową segregacją materiałów do pakowania żywności. Rozszyfrowali symbole umieszczane przez producentów na opakowaniach i stworzyli własne torby na zakupy. Goście mogli także podzielić się z nami swoją opinią na temat sposobów, w jaki chcieliby aby informacje na temat racjonalnego podejścia do zakupów, gospodarowania i utylizacji opakowań po żywności były przekazywane konsumentom. Każda opinia jest cenna, ponieważ pomaga naukowcom i producentom żywności opracować „skrojone na miarę” kampanie edukacyjne wspierające rozwój świadomości proekologicznej.
Stacja Badawcza w Popielnie
W trakcie warsztatów Stację Badawczą reprezentowała wypreparowana, naturalnej wielkości sylwetka żubrobizona Brutusa, która jest ikoną Popielna oraz wspomnieniem jej długoletniego rezydenta. Ojcem Brutusa był bizon amerykański, matką – żubrońka, która także była krzyżówką: krowy czerwonej polskiej i żubra. Działania prowadzone w Stacji Badawczej mają na celu ochronę różnorodności biologicznej poprzez hodowlę zwierząt ras zachowawczych (koniki polskie, bydło rasy polska czerwona i nizinna czarno-biała), jak również edukację i propagowanie aktywnego stylu życia.
Budowa nowej siedziby Instytutu na finiszu
Dobiega końca budowa nowej siedziby Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie. Zakończenie prac planowane jest na październik tego roku. Obiekt scali wszystkie jednostki Instytutu, które dziś są rozproszone w czterech lokalizacjach w dwóch miastach. Atutem nowej lokalizacji jest także sąsiedztwo z parkiem naukowo-technologicznym.
OGLĄDAJ: TVP3 OLSZTYN
– Wreszcie będziemy wszyscy razem w jednym miejscu. Ułatwi to współpracę między naukowcami, zwiększy potencjał naszej placówki i stworzy optymalne warunki do prowadzenia innowacyjnych badań. To także możliwość lepszej integracji wszystkich pracowników – takich codziennych spotkań i wzmocnienia poczucia wspólnoty. Synergia, synergia i jeszcze raz synergia – podkreśla dyrektor IRZiBŻ PAN w Olsztynie prof. Mariusz Piskuła.
Dyrektor dodaje, że jedna siedziba oznacza także prostsze zarządzanie Instytutem i koniec problemów logistycznych (np. konieczności ciągłego przewożenia dokumentów i odczynników czy „wędrówek” pracowników między lokalizacjami). – Ponadto, zmniejszymy koszty utrzymania Instytutu, ponieważ utrzymanie jednego budynku wykonanego w najnowszych energooszczędnych technologiach będzie tańsze niż dotychczasowe łączne koszty utrzymania wszystkich miejsc pracy – wskazuje dyrektor prof. Mariusz Piskuła.
Lokalizacja w sąsiedztwie Olsztyńskiego Parku Naukowo-Technologicznego nie jest przypadkowa. – Obecny trend w nauce światowej wskazuje na wzrost znaczenia użyteczności nauki i przekładania wyników projektów badawczych bezpośrednio na rzecz człowieka i poprawę jakości jego życia. Nowa lokalizacja jest więc dla nas niebywałą szansą na transfer nauki do praktyki i na rozwój projektów badawczo-wdrożeniowych – wskazuje dyrektor.
OBECNE PRACE
Prace na placu budowy przy ul. Władysława Trylińskiego w Olsztynie trwają. – Realizujemy poszczególne etapy bez większych problemów. Obecnie prowadzimy działania związane z wszelkimi instalacjami wewnętrznymi, trwają prace przy elewacji i powoli zaczynają się czynności przy zagospodarowaniu terenu. Prace w zwierzętarni postępują szybciej, ponieważ to miejsce – zaprojektowane i wykonane na najwyższym światowym poziomie – będzie wykończone wcześniej ze względu na skomplikowane procedury odbiorowe – mówi zastępca dyrektora ds. ogólnych Michał Żurek.
Obiekt ma sześć kondygnacji (w tym jedną techniczną), a jego powierzchnia całkowita to ponad 10 tys. metrów kwadratowych. W środku znajdą się m.in.: laboratoria, pomieszczenia do specjalistycznych prac analitycznych, sale seminaryjne, sala Rady Naukowej i zaplecze administracyjno-techniczne. Większe wydarzenia będą organizowane w salach Olsztyńskiego Parku Naukowo-Technologicznego. Zaplanowano też pokój relaksu.
Dzięki zastosowaniu systemu BMS (Building Management System) nowy budynek Instytutu będzie w znacznym stopniu zautomatyzowany. – Na uwagę zasługuje również nowa sala konferencyjna, która będzie wyposażona w nowoczesny system audiowizualny, pozwalający na organizowanie spotkań hybrydowych i łączenia się online z gośćmi lub prelegentami – wskazuje Michał Żurek.
Inwestycja obejmuje także drogi dojazdowe, parkingi, zadaszoną wiatę dla rowerów i zagospodarowanie terenów zielonych. Przy budynku powstanie instalacja fotowoltaiczna.
ZANIM PRZEPROWADZKA – NAJPIERW PORZĄDKI
Zakończenie budowy planowane jest na październik tego roku. Później rozpocznie się przeprowadzka, która potrwa kilka miesięcy z uwagi na konieczność odpowiedniego transportu wysoko specjalistycznego sprzętu oraz zaadaptowania laboratoriów w nowej siedzibie. To także szeroko zakrojone działania związane z zaplanowaniem i samym przebiegiem transportu zwierząt ze zwierzętarni.
Instytut planuje opuszczenie dotychczasowych lokalizacji do sierpnia 2024 r. Obecne budynki zostaną wystawione na sprzedaż.
TŁO I ZARYS HISTORII BUDOWY NOWEJ SIEDZIBY
Obecnie IRZiBŻ PAN w Olsztynie jest rozproszony, a jego oddziały i zakłady znajdują się w czterech lokalizacjach, w dwóch miastach. Oddział Nauk o Żywności znajduje się w Olsztynie przy ulicy Tuwima, Oddział Biologii Rozrodu – przy ulicy Bydgoskiej w Olsztynie, natomiast w Białymstoku – w Parku Naukowo-Technologicznym mieści się zakład zajmujący się profilaktyką chorób metabolicznych, a przy tamtejszym Uniwersytecie Medycznym zlokalizowany jest zakład zajmujący się patologią rozrodu człowieka.
Plany budowy nowej siedziby Instytutu PAN sięgają 2011 roku. W 2013 roku Instytut podpisał z miastem – jako prowadzącym Olsztyński Park Naukowo-Technologiczny – list intencyjny o chęci lokalizacji w nim placówki naukowej. W 2015 r. Instytut kupił w bezpośrednim sąsiedztwie Parku 2,2 hektarową działkę, na której jest budowana nowa siedziba. Budowa rozpoczęła się w grudniu 2021 r.
– W całej historii realizacji tej inwestycji otrzymaliśmy ogromne wsparcie od władz Olsztyna, samorządu województwa warmińsko-mazurskiego, Ministerstwa Nauki i Edukacji oraz polityków z naszego regionu. Nasz projekt jest bardzo dobrym przykładem udanej współpracy na rzecz wspólnego celu – podkreśla dyrektor prof. Mariusz Piskuła.
Siedziba powstaje w formule zaprojektuj-wybuduj, co oznacza, że wykonawca – firma Budimex – przygotował projekt i realizuje go na podstawie programu funkcjonalno-użytkowego opracowanego przez Instytut.
Całe przedsięwzięcie to inwestycja planowana na ponad 95 mln zł. Wojna w Ukrainie i wzrost cen wywindowały jej koszt o ponad 10 mln zł. Dofinansowanie w wysokości ponad 79 mln zł pochodzi ze środków unijnych – z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020.
Budowa nowej siedziby Instytutu realizowana jest w ramach projektu „Centrum Badań Środowiska i Innowacyjnych Technologii Żywności dla Jakości Życia” współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020.
Dr hab. Magdalena Weidner-Glunde i doktorantka Mamata Savanagouder w roli ekspertek w cyklu dokumentalnym „Dorwać wirusa”
„Błędnie postrzegane są jako towarzysz jedynie chłodnych miesięcy (…) Jedne powodują niegroźne infekcje, inne stanowią śmiertelne zagrożenie” – tymi słowami rozpoczyna się cykl dokumentalny „Dorwać wirusa”, w którym przybliżane są osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. W pierwszym odcinku w roli ekspertek wystąpiły dr hab. Magdalena Weidner-Glunde, kierująca w Instytucie Pracownią Mikrobiologii i Wirusologii Molekularnej, oraz Mamata Savanagouder, doktorantka w jej zespole.
Dr hab. Weidner-Glunde mówi między innymi o tym, czym jest wirus i w jakim celu prowadzone są w Instytucie badania nad cytomegalią. Wirus jest taką paczuszką, która ma dotrzeć do komórki i umożliwić tam namnażanie się wirusa. Ta paczuszka z zewnątrz ma otoczkę białkową, tzw. kapsyd, która chroni znajdujący się wewnątrz genom. Po wniknięciu do komórki ten genom jest uwalniany i umożliwia replikację wirusa, namnażanie i tworzenie nowych cząsteczek wirusowych – wyjaśnia w odcinku dr Weidner-Glunde.
Wirus cytomegalii w większości przypadków u osób zdrowych nie wywołuje większych problemów ani mocnych symptomów, ewentualnie symptomy lekkie przeziębieniowe. Staje się problemem, jeżeli infekcja pojawia się u kobiety w ciąży, ponieważ najczęstszym skutkiem jest częściowa bądź całkowita utrata słuchu u płodu, później u noworodka. Dodatkowo problemem jest to, że w wielu przypadkach dzieci rodzą się zdrowe i dopiero po dłuższym czasie tracą słuch – dodaje.
Zachęcamy do obejrzenia pierwszego odcinka cyklu „Dorwać wirusa”.
Publikacja zespołu dr hab. Agnieszki Wacławik wyróżniona jako Editor’s Choice
Publikacja zespołu dr hab. Agnieszki Wacławik, prof. PAN, z Zespołu Mechanizmów Działania Hormonów, zatytułowana „Novel role for conceptus signals in mRNA expression regulation by DNA methylation in porcine endometrium during early pregnancy” autorstwa P. Kaczyńskiego, V. van der Weijden, E. Goryszewskej-Szczurek, M. Baryly, SE Ulbrich oraz A. Wacławik została wyróżniona jako „Edtitor’s choice” w prestiżowym czasopiśmie Biology of Reproduction 2023, 108(1): 150-168.
Publikacje „Edtitor’s choice” to artykuły mające istotny wkład w rozwój danej dziedziny nauki. Wybór artykułu jako „Edtitor’s choice” jest uznaniem dla pracy autorów i podkreśleniem wagi prowadzonych przez nich badań w dziedzinie biologii rozrodu.
Dr Piotr Kaczyński i wspomniani wyżej autorzy opisali nowy mechanizm oddziaływania zarodka na procesy związane ze zmianą metylacji w sekwencjach DNA, które mogą regulować ekspresję genów w błonie śluzowej macicy, ważnych dla rozwoju ciąży. Wyniki badań opublikowane w czasopiśmie Biology of Reproduction (2023, 108(1): 150-168, doi: 10.1093/biolre/ioac193) powstały w ramach projektu OPUS NCN (2017/27/B/NZ9/03014) pod kierunkiem dr hab. Agnieszki Wacławik, realizowanego w naszym Instytucie oraz w trakcie stażu dr. Piotra Kaczyńskiego w zespole prof. S. Ulbrich w ETH w Zurychu.
Dr hab. Daniel Żarski o akwakulturze słodkowodnej w specjalnej produkcji filmowej
Dr hab. Daniel Żarski z Zespołu Biologii Gamet i Zarodka zaprasza nas na podróż po fascynującym świecie akwakultury słodkowodnej, która odpowiada już za jedną piątą całej produkcji ryb w Unii Europejskiej.
W specjalnej produkcji filmowej, dr Żarski przybliża nam ogromny potencjał tego sektora do produkcji wysokiej jakości produktów żywnościowych, wskazując jednocześnie na bariery, które ograniczają jego dynamiczny rozwój. Daniel prezentuje nam też innowacyjne rozwiązania, będące w fazie testów, które mogą przyczynić się do ekspansji akwakultury słodkowodnej w Europie.
Warto wspomnieć, że dr Żarski jest autorem całego procesu powstawania filmu – od pomysłu, poprzez stworzenie scenariusza i realizację zdjęć, aż po postprodukcję.
Materiał jest częścią programu Szkoły Jesiennej EIT Food Inspire „Zrównoważona Akwakultura”, która rozpocznie się już 1 listopada 2021. Więcej informacji tutaj.
By lepiej poznać rybi świat
Rodzicielstwo u ryb. Naukowcy z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie chcą poznać mechanizmy dziedziczenia cech u okonia. Uzyskana wiedza będzie przydatna w planowaniu przyszłych programów hodowlanych oraz pozwoli na wskazanie, które czynniki warunkują jakość potomstwa.
Pandemia COVID-19, koniec początku czy początek końca? – konferencja popularno-naukowa
OGLĄDAJ TVP3 OLSZTYN (od 40:00)
„Pandemia COVID-19, koniec początku czy początek końca?” – na to pytanie poszukamy odpowiedzi już 24 i 25 maja podczas bezpłatnej konferencji popularno-naukowej, prowadzonej przez ekspertów m.in. z zakresu wirusologii, immunologii, technologii żywności, socjologii i psychologii. (więcej…)
