Kwartalnik naukowy Polish Journal of Food and Nutrition Sciences otrzymał dofinansowanie ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu „Rozwój czasopism naukowych” (projekt nr RCN/SP/0520/2021/1). Program ma na celu podniesienie poziomu praktyk wydawniczych i edytorskich, zwiększenie wpływu czasopism na rozwój nauki oraz utrzymanie czasopism w międzynarodowym obiegu naukowym.
Dofinansowanie w wysokości 120 000 zł przyznano na lata 2022-2024.
W dniach 23-25 lutego 2023 r. w Stadninie Koni w Walewicach odbędzie się I Konferencja pt. „Naukowe i praktyczne aspekty rozrodu koni”. Patronat naukowy nad wydarzeniem objął Komitet Nauk Weterynaryjnych i Biologii Rozrodu Polskiej Akademii Nauk oraz Polskie Towarzystwo Hipiatryczne, a jednym z organizatorów jest nasz Instytut.
Głównym celem konferencji będzie wymiana doświadczeń naukowych i praktycznych oraz integracja środowiska badaczy i praktyków: zootechników i lekarzy weterynarii, zajmujących się rozrodem koni w Polsce. Konferencja zostanie podzielona na dwie części: naukową oraz praktyczną.
Dyskusja naukowa skupi się wokół genetycznych podstaw rozrodu koni, biotechnik i biotechnologii rozrodu koni oraz fizjologii i patologii tych zwierząt. Planowane są wystąpienia ustne i sesje plakatowe. Warsztaty praktyczne podzielono na część teoretyczną i praktyczną. Uczestnicy warsztatów zapoznają się z różnymi aspektami rozrodu ogiera ze szczególnym naciskiem na zagadnienia związane z pobieraniem i przygotowaniem nasienia do inseminacji.
Organizatorami konferencji jest Zespół Immunologii i Patologii Rozrodu Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie; Katedra Rozrodu, Anatomii i Genomiki Zwierząt Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie; Katedra Rozrodu z Kliniką Zwierząt Gospodarskich Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu oraz Centrum Rozrodu Koni w Walewicach.
Więcej informacji na o Konferencji można znaleźć na stronie internetowej.
Dr hab. Agnieszka Wacławik, prof. PAN została laureatką nagrody SRF Academic Scholarship, przyznanej przez jedno z najstarszych towarzystw naukowych specjalizujących się biologią rozrodu ludzi i zwierząt na świecie.
Dr hab. Agnieszka Wacławik, profesor PAN, z Zespołu Mechanizmów Działania Hormonów IRZiBŻ PAN została nagrodzona SRF Academic Scholarship przez Society for Reproduction and Fertility (SRF). Prof. Wacławik przyznano grant na kontynuację programu badań pt. „Novel role for estradiol-17β in embryo-maternal crosstalk”.
Celem projektu jest zbadanie roli estradiolu, sygnału zarodkowego u świni, w regulacji funkcji komórek, z których rozwija się łożysko – trofoblastu zarodka oraz komórek błony śluzowej macicy. Zbadane zostaną nowe szlaki sygnałowe biorące udział w procesie implantacji zarodka oraz rozwoju łożyska.
Society for Reproduction and Fertility jest jednym z najstarszych międzynarodowych towarzystw naukowych zajmujących się tematyką biologii rozrodu ludzi i zwierząt, którego początki sięgają lat 40. XX wieku. SRF organizuje coroczne konferencje oraz wydaje m.in. czasopisma „Reproduction” i „Reproduction & Fertility”.
Więcej informacji można znaleźć na stronie SRF.
Istniejące metody przechowywania nasienia ryb nie są doskonałe. Naukowcy z naszego Instytutu, dr hab. Radosław Kowalski i mgr Agnieszka Brzyszcz, stworzyli specjalne rozrzedzalniki, które znacznie usprawnią ten proces, jednocześnie chroniąc same plemniki.
Zmiany klimatyczne doprowadziły do desynchronizacji tarła samców i samic. Obecnie często zdarza się, że samce dojrzewają dużo wcześniej od samic, stąd konieczne są metody przechowywania nasienia wykorzystywanego do zapłodnienia. Naukowcy z naszego Instytutu pod kierunkiem dr hab inż. Radosława Kowalskiego stworzyli specjalne bufory dla karpi i pstrągów, które mogą usprawnić ten proces. Projekt „Sposób przechowywania nasienia ryb w warunkach produkcyjnych” został zrealizowany w ramach programu Inkubator Innowacyjności 4.0.
Dr hab. inż. Radosława Kowalskiego zapytaliśmy o znaczenie jego badań i tego, co mogą zmienić wśród hodowców ryb.
Dr hab. inż. Radosław Kowalski: W praktyce wylęgarniczej nasienie pobrane bezpośrednio od ryby przechowuje się w pojemniku lub worku z tlenem – metody takie sprawdzają się w ciągu kilku godzin od pobrania. Przechowywanie nasienia nierozrzedzonego niesie ze sobą ryzyko, że jego jakość spadnie natychmiast, ponieważ istnieje niebezpieczeństwo zanieczyszczenia moczem. Rybie nasienie ma tę właściwość, że aktywuje je niskie ciśnienie osmotyczne, więc może być przypadkowo aktywowane przez mocz. Długotrwałe przechowywanie nasienia z tlenem także nie jest dobre – nasze badania wykazały, że zmiany oksydacyjne niosą ze sobą więcej szkód niż korzyści.
RK: Opracowaliśmy specjalne płyny immobilizujące do przechowywania. Jeśli w trakcie pozyskiwania nasienia, zostanie ono zanieczyszczone moczem, to po rozrzedzeniu w płynie immobilizującym ruch plemników nie zostanie aktywowany. W sprzyjającym otoczeniu jakie stwarza bufor , plemniki „ładują swoje baterie”, czyli odbudowują zapas energii w postaci ATP, co pozytywnie wpływa na ich ruchliwość. Dzięki rozrzedzalnikom jesteśmy w stanie zregenerować każdego rodzaju plemniki – od 0 do nawet 90% ruchliwych plemników.
RK: Kiedy przechowujemy nasienie w buforze przez dłuższy czas, to ok. 5 proc. powstałego potomstwa rozwija się w embriony z poważnymi deformacjami, np. wadami serca czy innymi zmianami fizjologicznymi.. Okazało się, że w nasieniu przechowywanym przez długi czas dochodziło do zmian oksydacyjnych w DNA (na poziomie epigenomu), które powodowały trwałe zmiany genetyczne. Stare plemniki mogą odpowiadać za niższą jakość potomstwa, co obserwujemy w całym świecie przyrody.
RK: W ramach projektu Inkubator Innowacyjności 4.0 zastosowaliśmy dodatki antyoksydantów, które miały chronić plemniki przed zmianami oksydacyjnymi w obrębie materiału genetycznego. Zastosowaliśmy trzy różne antyoksydanty i obserwowaliśmy jak działają – najlepsza okazała się witamina E. Badania prowadziliśmy na dwóch gatunkach najpopularniejszych ryb w Polsce – karpiu i pstrągu tęczowym. Są to dwa skrajne przykłady – pstrąg jest zimnolubną rybą, karp jest ciepłolubny. Pstrąg ma plemniki bardzo odporne na zmiany oksydacyjne genomu, co jest związane z występowaniem u nich protamin jako białek stabilizujących chromatynę. Plemniki karpia są bardziej wrażliwe na te zmiany, gdyż ich genom stabilizowany jest przez mniej wydajne w upakowywaniu DNA, histony.
W naszych badaniach porównywaliśmy różnice w jakości i ruchliwości plemników po wyznaczonym okresie przechowywania – u pstrąga miesiąc, u karpia 2 tygodnie od pozyskania, a także analizowaliśmy jakość potomstwa uzyskanego w wyniku zapłodnienia dokonanego z wykorzystaniem tak przechowywanego nasienia. W obu przypadkach zastosowaliśmy mieszanki antyoksydantów i najlepiej sprawdziła się witamina E.
RK: Skład buforów opatentowany został już w 2014 r. Nie mogę zdradzić stężeń antyoksydantów, ale sam skład podstawowy buforów jest jawny. Najważniejsze substancje to sód i potas. Jest także magnez, wapń i stabilizator pH. Dodatkowo, jako pierwsi na świecie, skład buforów wzbogaciliśmy o zagęszczające polisacharydy (alginiany, karageny i ksantany), co zapobiega sedymentacji grawitacyjnej plemników i w konsekwencji ich opadaniu na dno pojemników. Sedymentacja jest procesem w wyniku którego, już po 48 godzinach może ulec trwałemu uszkodzeniu ponad 90% plemników.
RK: Antyoksydanty pochodzenia naturalnego pod wpływem różnego pH zmieniają swoją barwę. Moim celem badawczym jest stworzenie dodatków, które kolorem wskazywałyby na zmiany w pH. Chciałbym opracować bufor, który z jednej strony chroniłby plemniki, a z drugiej, poprzez swój kolor, pokazywał, jak bardzo zaawansowane są zmiany starzeniowe plemników. Takie rozwiązanie znacznie ułatwiłoby życie hodowcom ryb, którzy na podstawie zmian koloru mogliby stwierdzić, czy danego nasienia używać, czy nie.
Projekt realizowany w ramach programu „Inkubator Innowacyjności 4.0”, finansowany przez MEIN jest ze środków europejskich w ramach projektu „Wsparcie zarządzania badaniami naukowymi i komercjalizacja wyników prac B+R w jednostkach naukowych i przedsiębiorstwach” w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014 – 2020 (Działanie 4.4).
Naukowcy z naszego Instytutu zdobyli finansowanie na realizację projektów badawczych w ramach konkursów Opus 23 i Polonez Bis 2 ogłoszonych przez Narodowe Centrum Nauki (NCN). (więcej…)
Naukowcy z naszego Instytutu otrzymali wyróżnienie Wydziału II Nauk Biologicznych i Rolniczych Polskiej Akademii Nauk. Doceniono ich wkład w opracowanie i ulepszanie protokołów kriokonserwacji nasienia ryb łososiowatych i okoniowatych.
24 listopada 2022 r. podczas zebrania plenarnego Wydziału II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN podjęto decyzję o przyznaniu wyróżnienia dla zespołu naukowego z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w składzie:
Nagrodzony został cykl prac dot. zagadnienia badawczego pt. „Opracowanie wystandaryzowanej metody kriokonserwacji nasienia ryb i jej wdrożenie do programów doskonalenia hodowli ryb łososiowatych”.
Kriokonserwacja to proces przechowywania materiału biologicznego (komórek, tkanek, embrionów) w niskiej temperaturze (-196 ºC). W takich warunkach zatrzymuje się wszelka aktywność biologiczna, teoretycznie żywotność materiału biologicznego przechowywanego w ciekłym azocie powinna być utrzymana przez przynajmniej 3000 lat. Kriokonserwowane nasienie jest powszechnie stosowane w hodowli bydła oraz we wspomaganiu rozrodu ludzi, jednak do tej pory nie udało się wprowadzić tej praktyki do hodowli ryb.
W badaniach skupiono się na opracowaniu procedury kriokonserwacji nasienia ryb łososiowatych (pstrąga tęczowego, palii alpejskiej, lipienia, neosamców pstrąga tęczowego i źródlanego) oraz okoniowatych (okonia i sandacza), która może zostać wykorzystana do tworzenia banków nasienia. Naukowcy z naszego Instytutu skupili się na poznaniu zmian w plemnikach ryb zachodzących podczas kriokonserwacji. W badaniach wykazano również, że na sukces kriokonserwacji istotnie wpływają następujące czynniki: końcowa koncentracja plemników, końcowe stężenia glukozy oraz metanolu w rozrzedzalniku, jak również czas ekwilibracji nasienia w rozrzedzalniku przed kriokonserwacją. Opracowana wystandaryzowana procedura kriokonserwacji nasienia po wdrożeniu jej do praktyki wylęgarniczej powinna znacznie usprawnić prace selekcyjne w hodowli ryb.
Na zebraniu plenarnym Wydziału II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN przyznano łącznie jedną nagrodę i cztery wyróżnienia dla zespołów naukowych z instytutów PAN i innych jednostek. Pełną listę nagrodzonych można znaleźć tutaj.
Dr Sylwia Judycka z Zespołu Biologii Gamet i Zarodka IRZiBŻ PAN została stypendystką 22. edycji prestiżowego programu „L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki”.
Program „L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki” co roku nagradza 6 wybitnych polskich badaczek za ich wyjątkowy wkład w rozwój nauki oraz pasję i zaangażowanie w wykonywaną pracę.
Dr Sylwia Judycka została wyróżniona za badania nad opracowaniem i optymalizacją procedur kriokonserwacji nasienia ryb. Jury konkursu doceniło poziom jej osiągnięć naukowych, oryginalność prowadzonych badań, nowatorskie podejście oraz możliwość wykorzystania wyników badań w praktyce.
Badania dr Judyckiej dotyczą skutecznych metod zachowania bioróżnorodności rodzimych gatunków ryb, co dziś, w obliczu katastrof klimatycznych, jest niezwykle ważne. W swoich badaniach stosuje technikę kriokonserwacji, która polega na przechowywaniu nasienia ryb w niskich temperaturach, jednak zapewniając utrzymanie żywotności plemników po rozmrożeniu. Wraz z zespołem wykazała skuteczność tej techniki dla gatunków ryb łososiowatych oraz okoniowatych. Efektywność opracowanych procedur została potwierdzona wysokimi wynikami zapłodnienia ikry z wykorzystaniem kriokonserwowanego nasienia.
Marzę, aby wyniki moich badań były w przyszłości wykorzystane w praktyce i wspomagały rozród ryb. Cieszę się, że nasza wystandaryzowana metodyka kriokonserwacji nasienia pstrąga tęczowego okazała się skuteczna, dzięki czemu możliwe jest powstawanie banków nasienia, zapewniających jego nieograniczoną ilość do wspomagania rozrodu ryb. Jest to ważne w sytuacji rosnącego zanieczyszczenia wód, niszczenia siedlisk oraz przełowień, a także zmian klimatycznych. Wierzę, że moje badania pomogą ochronić pulę genową naturalnych populacji ryb i zachować rodzime gatunki – mówi o swoich badaniach dr Sylwia Judycka.
Celem Programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki prowadzonego od 2001 roku jest promowanie osiągnięć naukowych utalentowanych badaczek, zachęcanie ich do kontynuacji prac zmierzających do rozwoju nauki oraz udzielenie wsparcia finansowego. Partnerami programu są: Polski Komitet ds. UNESCO, Ministerstwo Edukacji i Nauki, Polska Akademia Nauk oraz UNGC Network Poland.
Decyzję o przyznaniu stypendiów podejmuje corocznie niezależne Jury złożone z 18 wybitnych naukowców. Każdy z jurorów reprezentuje inną dziedzinę naukową oraz ośrodki badawcze z całej Polski. Przewodniczącą jury jest prof. dr hab. Ewa Łojkowska.
Do 2022 roku w Polsce wyróżniono 117 naukowczyń.
Dr Judycka jest drugą finalistką programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki w naszym Instytucie. W 2017 roku to wyróżnienie otrzymała dr hab. Anna Michalska – Ciechanowska.
Więcej informacji o konkursie tutaj.
Wszechnica Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie i w Białymstoku zaprasza na dwa ostatnie spotkania z cyklu Wszechnicy PAN „Człowiek – Środowisko – Żywność – Zdrowie” – dwugłos w sprawie. Wykłady poprowadzą wybitni polscy naukowcy, którzy zaprezentują ciekawe i aktualne zagadnienia z obszaru człowiek-środowisko-żywność-zdrowie.
22 listopada o godz. 18.00 odbędą się wykłady z zakresu „Wyzwań w leczeniu otyłości i cukrzycy typu 2”.
Prelekcje wygłoszą: prof. dr hab. n. med. Irina Kowalska, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, temat wykładu: Dlaczego leczenie otyłości jest ważne w terapii cukrzycy typu 2? oraz prof. dr hab. n. med. Monika Karczewska-Kupczewska, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, temat wykładu: Nowe możliwości leczenia otyłości i cukrzycy typu 2.
24 listopada o godz. 18.00 odbędą się wykłady z zakresu „Perspektyw sztucznej inteligencji w medycynie”.
Prelekcje wygłoszą prof. dr hab. Andrzej Grzybowski, Uniwersytet Warmińsko-Mazutrski, Wydział Lekarski, Klinika Okulistyki, temat wykładu: Korzyści i zagrożenia wykorzystania sztucznej inteligencji w medycynie, a szczególnie w okulistyce oraz prof. dr hab. Daoud Iskander, Politechnika Wrocławska, temat wykładu: Aplikacje sztucznej inteligencji w okulistyce. Blask czy blichtr?
Naukowcy z naszego Instytutu pod kierunkiem dr Anny Ogrodowczyk wykorzystali proces liofilizacji do stworzenia niezwykłego jogurtu. Ziołowo-miodowy dodatek sprawi, że produkt będzie wyrazisty i wysoce wytrawny. Czym różni się od dostępnych na rynku produktów? (więcej…)
