Skip to main content

Najważniejsze osiągnięcia naukowe ZBFŻ


  1. Wykazanie, że regularne spożywanie nasion niektórych roślin (konopi, lnu, ostropestu plamistego) bogatych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe i inne ważne składniki, a także form odtłuszczonych tych nasion, może być korzystne dla zdrowia w stopniu zależnym od ich ilości, rodzaju stosowanej diety i predyspozycji genetycznych konsumenta (Opyd i wsp., Nutrients 2018; Jurgoński i wsp., J. Funct. Foods 2020). Włączenie nasion konopi lub ostropestu do diety jest m.in. bardziej skuteczne w łagodzeniu zaburzeń metabolicznych charakterystycznych dla genetycznej otyłości niż włączenie samych olejów z tych nasion, co wskazuje, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe są w mniejszym stopniu odpowiedzialne za ich właściwości prozdrowotne aniżeli inne składniki, takie jak związki fenolowe czy błonnik (Opyd i wsp., J. Nutr. 2020; Opyd i Jurgoński, Sci. Rep. 2021).
  2. Badania w tematyce zwiększenia prozdrowotnych właściwości malin wykazały, że: 1) wyższy stopień mielenia wytłoków malinowych zwiększa biodostępność związków zamkniętych w nasionach oraz matrycy błonnikowej, a tym samy korzystnie wpływa na parametry funkcjonowania przewodu pokarmowego, metabolizmu lipidów, statusu antyoksydacyjnego oraz syntezę kwasów żółciowych w wątrobie szczurów z zaburzeniami indukowanymi dietą wysokotłuszczową, 2) stymulowanie mikrobioty przewodu pokarmowego poprzez wzbogacenie diety fruktooligosacharydami zwiększa metabolizm polifenoli z malin oraz intensyfikuje korzystne działanie związane z regulacją metabolizmu lipidów, statusu antyoksydacyjnego oraz mechanizmów prozapalnych u szczurów z zaburzeniami charakterystycznymi dla niealkoholowego stłuszczenia wątroby (Fotschki i wsp., Food Res. Int. 2019 oraz 2022; Fotschki i wsp., J. Nutr. Biochem. 2017; Fotschki i wsp., Nutrients 2022).
  3. Uzyskanie empirycznych przesłanek do stwierdzenia, że wytłoki z porzeczki czarnej i truskawki są źródłem wielu cennych składników, takich jak błonnik pokarmowy, polifenole i lipidy, w tym głównie wielonienasycone kwasy tłuszczowe, których systematyczne spożywanie może być korzystne dla zdrowia w stopniu zależnym od rodzaju stosowanej diety i momentu jej suplementacji (Jurgoński i wsp., Eur. J. Nutr., 2014, 2015 oraz 2016;  Jurgoński i wsp., Food Nutr. Res. 2015; Jurgoński i wsp., J. Funct. Foods 2016). Uzyskane wyniki wskazują na możliwość wykorzystania preparatów pozyskiwanych z wytłoków porzeczki czarnej i truskawki, takich jak oleje, preparaty błonnikowo-fenolowe czy ekstrakty polifenolowe, w prewencji i terapii chorób dietozależnych.
  4. Udokumentowanie in vivo odmiennej aktywności biologicznej elagotanin mono- i dimerycznych wobec mikrobioty przewodu pokarmowego warunkującej odpowiedź ogólnoustrojową organizmu. Ponadto wykazanie, że w momencie zaistnienia w przewodzie pokarmowym niekorzystnych warunków do rozwoju mikrobioty, inicjowany jest proces zwiększonego uwalniania enzymów bakteryjnych z komórek do treści pokarmowej, a jego celem jest uzyskanie przez mikroorganizmy dodatkowej energii oraz optymalizacja procesów bakteryjnego trawienia w końcowym odcinku przewodu pokarmowego (Fotschki, Juśkiewicz i wsp.,  Nutrients 2018).
  5. Wykazanie, że w porównaniu do standardowego źródła miedzi w diecie szczurów laboratoryjnych (węglanu miedzi) nanocząstki tego metalu wywołują silniejszy efekt antybakteryjny w jelicie grubym, ulegają nadmiernej akumulacji w mózgu oraz powodują uszkodzenia w tkance wątroby. Jednym z powodów tych reakcji jest zwiększony stopień absorpcji nanocząstek z przewodu pokarmowego do krwioobiegu (Cholewińska, <…>, Juśkiewicz i wsp., PLoS ONE 2018).
  6. Udokumentowanie, że zmiany epigenetyczne oraz oksydacyjne lipidów, białek i DNA w sercu i mózgu wynikające ze spożywania diety wysokotłuszczowej przez szczury laboratoryjne nie są łagodzone przez dodatkową suplementację chromem. Stwierdzono nasilenie negatywnych zmian epigenetycznych i oksydacyjnych w sercu i mózgu szczególnie przy zastosowaniu nanocząstek jako źródła chromu w diecie wysokotłuszczowej (Dworzański, <…>, Juśkiewicz i wsp., Animals 2020).