Narodowe Centrum Nauki (NCN) ogłosiło wyniki konkursów Opus 22, Opus Lap i Sonata 17. Wśród nagrodzonych projektów są prace 6 naukowców z naszego Instytutu.

W panelu nauk o życiu do finansowania NCN zakwalifikowało się łącznie 116 projektów w ramach konkursu Opus 22 i 80 projektów w ramach konkursu Sonata 17. Spośród zatwierdzonych wniosków jest 6 projektów realizowanych przez naukowców z naszego Instytutu.

Konkurs OPUS na projekty badawcze, w tym finansowanie zakupu lub wytworzenia aparatury naukowo-badawczej niezbędnej do realizacji tych projektów:

• prof. dr hab. Andrzej Ciereszko – W poszukiwaniu roli karpiowego białka aklimatyzacji do zimna 31 (Cap31) – nowy gracz w odporności ryb przeciwko mikrobom?

Budżet: 1 802 715 zł

Celem projektu jest uzyskanie informacji na temat nieopisanego do tej pory białka Cap31, w tym jego struktury, charakterystyki, lokalizacji, dynamiki zmian podczas aklimatyzacji do chłodu oraz zakażeń́ ryb drobnoustrojami. Hipoteza badawcza zakłada, że Cap31 może modyfikować jednoniciowe DNA i RNA drobnoustrojów i którego ekspresja jest uzależniona od zakażeń́ drobnoustrojami. Cap31 może być także istotnym biomarkerem dobrostanu ryb.

• dr hab. Robert J. Rękawiecki – Rola metylacji promotorów izoform A i B receptora progesteronu w regulacji funkcji ciałka żółtego u krów.

Budżet: 1 387 384 zł

Projekt ma na celu poszerzenie dotychczasowej wiedzy dotyczącej działania procesu metylacji w układzie rozrodczym. Poznanie tego rodzaju regulacji czynności ciałka żółtego w obrębie promotorów izoform A i B receptora progesteronu może mieć istotne znaczenie w zrozumieniu zaburzeń́ przebiegu ciąży u krów oraz u innych gatunków. Naukowcy sprawdzą, jak regulowane są te procesy i czy można na nie wpływać.

• dr hab. Daniel Żarski – Badanie rozwoju, funkcjonowania oraz roli rytmu okołodobowego u wczesnych stadiów rozwojowych okonia (Perca fluviatilis).

Budżet: 700 365 zł

Projekt uzupełni luki w wiedzy na temat funkcjonowania zegara biologicznego oraz rytmu okołodobowego u wczesnych stadiów rozwojowych okonia. Naukowcy sprawdzą czy „poczucie czasu” pojawia się już u embrionów, czy dopiero larw okonia europejskiego oraz w jaki sposób zmienia się w trakcie rozwoju ryby. Badania pozwolą też odpowiedzieć na pytania „czy” i „w jakim stopniu” inny od naturalnego fotoperiod (okres ekspozycji na światło) wpływa na rytm okołodobowy u wczesnych stadiów rozwojowych okonia. Wyniki dostarczą cennych informacji przydatnych do ochrony ekosystemów słodkowodnych przed coraz częściej pojawiającym się antropogenicznym zanieczyszczeniem świetlnym.

Projekt realizowany jest wspólnie z Instytutem Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza (IRŚ), pod kierownictwem dr Katarzyny Palińskiej-Żarskiej.

Opus Lap umożliwia badaczom na wszystkich etapach kariery naukowej ubieganie się o finansowanie projektów realizowanych we współpracy międzynarodowej w ramach ścieżki Lead Agency Procedure.

• prof. dr hab. Anna J. Korzekwa – Wpływ biotopu na zróżnicowanie genetyczne, kondycję, mikrobiom oraz przebieg diapauzy embrionalnej u sarny europejskiej.

Budżet: 1 861 012 zł

Celem projektu jest zbadanie długoterminowego wpływu czynników środowiskowych na procesy biologiczne i zróżnicowanie genetyczne przeżuwaczy. Wykorzystując sarnę europejską jako gatunek modelowy, naukowcy dokonają oceny związku pomiędzy różnorodnością genetyczną, epigenetycznymi mechanizmami środowiskowymi a parametrami kondycji przeżuwaczy. Materiał badawczy w projekcie pobierany będzie pośmiertnie od saren z trzech ekotypów: leśnego, polnego i mozaikowego. Naukowcy sprawdzą także, jak pokarm spożywany przez sarny wpływa na mikroflorę tych zwierząt.

Projekt jest realizowany we współpracy z University of Primorska, Faculty of Mathematics, Natural Sciences and Information Technologies pod kierownictwem prof. Eleny Buzan.

Sonata 17 to konkurs skierowany do badaczek i badaczy ze stopniem doktora, uzyskanym od 2 do 7 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem i ma na celu wsparcie osób rozpoczynających karierę̨ naukową w prowadzeniu innowacyjnych badań.

• dr Agnieszka Mostek-Majewska – Potencjalne zastosowanie peroksyredoksyn do poprawy jakości kriokonserwowanego nasienia buhaja.

Budżet: 1 959 780 zł

Kriokonserwacja nasienia jest istotnym narzędziem w technologiach sztucznego rozrodu w hodowli zwierząt gospodarskich. Procesowi temu towarzyszą jednak skutki uboczne, które negatywnie wpływają na ruchliwość plemników, zaburzają proces kapacytacji i zapłodnienia, a których do tej pory nie udało się jeszcze wyeliminować. Celem projektu dr Mostek jest zbadanie możliwości poprawy jakości kriokonserowanego nasienia buhaja poprzez dodanie enzymów z grupy peroksyredoksyn (PRDX), co pozwoli zmniejszyć stres oksydacyjny występujący podczas procesu zamrażania-rozmrażania, a tym samym utrzymać równowagę redoks w plemnikach.

• dr Anna Ogrodowczyk – Rola lipidów matrycy mleka w programowaniu immunoreaktywności białek pochodzących z bakterii kwasu mlekowego.

Budżet: 1 799 500 zł

Celem projektu jest zaprogramowanie wybranych szczepów bakterii z rodzaju Lactobacillus do produkcji białek o potencjale do łagodzenia alergii pokarmowych. Wyniki badań mogą dostarczyć́ dowodów na istnienie interakcji między białkami bakterii kwasu mlekowego a ludzkim układem odpornościowym w kształtowaniu nadwrażliwości. Ukierunkowany dobór surowca materiału mlecznego (o optymalnym składzie lipidów) może poprawić́ właściwości nutraceutyczne i bezpieczeństwo produktów zawierających te bakterie.

Łączny budżet przeznaczony na realizację projektów to ponad 9,5 mln złotych.