DYREKTOR i RADA NAUKOWA Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie mają zaszczyt zaprosić na publiczną obronę rozprawy doktorskiej na stopień doktora nauk rolniczych w dyscyplinie technologia żywności i żywienia:
Podsumowanie raportu z realizacji Polityki Otwartego Dostępu
Rok 2022 był czasem, w którym Instytut wyszedł naprzeciw ogólnoświatowym wymaganiom w zakresie otwartego dostępu. Przez ten okres zrealizowano szereg zadań mających na celu wdrożenie Polityki Otwartego Dostępu i wypełnienie jej postanowień.
Prócz wymienionej polityki, opracowano także i wdrożono Politykę Zarządzania Danymi Badawczymi. Z zakresu obu tych dokumentów przeprowadzono szkolenia dla pracowników. Przygotowano także wzór planu zarządzania danymi, który jest dostępny dla pracowników na stronie Research Management Guidance.
W 2022r. pracownicy Instytutu opublikowali łącznie 171 artykułów naukowych oraz przeglądowych, spośród których 113 znalazło się w czasopismach wspierających otwarty dostęp. Tym samym liczba prac opublikowanych w otwartym dostępie stanowiła 66,08% prac opublikowanych ogółem z afiliacją IRZiBŻ PAN.
W tym samym okresie pracownicy otrzymali 21 projektów finansowanych ze źródeł zewnętrznych. 18 z nich jest finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki i posiada plany zarządzania danymi, które regulują kwestie otwartego dostępu do publikacji naukowych oraz danych badawczych. 1 projekt jest przeznaczony na wsparcie finansowe czasopisma Polish Journal of Food and Nutrition Sciences, które jest czasopismem wspierającym otwarty dostęp.
W ramach wdrażania postanowień Polityki udało się pozyskać oraz uruchomić infrastrukturę informatyczną zwiększającą bezpieczeństwo przechowywanych danych. Jej wykorzystanie zostało wpisane do wzoru planu zarządzania danymi badawczymi wykorzystywanego w przygotowywaniu propozycji projektów badawczych.
Udało się także przygotować plan zarządzania danymi badawczymi zgodny z wymaganiami Horyzontu 2020 dla projektu „Welcoming ERA Chair to Centre of excellence in nutrigenomics for optimising health and well-being in the Institute of Animal Reproduction and Food Research, Polish Academy of Sciences”, który był jednym ze wskaźników realizacji projektu. Niniejsza informacja jest podsumowaniem raportu z realizacji Polityki Otwartego Dostępu w Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie w 2022 r.
Dr hab. Magdalena Weidner-Glunde i doktorantka Mamata Savanagouder w roli ekspertek w cyklu dokumentalnym „Dorwać wirusa”
„Błędnie postrzegane są jako towarzysz jedynie chłodnych miesięcy (…) Jedne powodują niegroźne infekcje, inne stanowią śmiertelne zagrożenie” – tymi słowami rozpoczyna się cykl dokumentalny „Dorwać wirusa”, w którym przybliżane są osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. W pierwszym odcinku w roli ekspertek wystąpiły dr hab. Magdalena Weidner-Glunde, kierująca w Instytucie Pracownią Mikrobiologii i Wirusologii Molekularnej, oraz Mamata Savanagouder, doktorantka w jej zespole.
Dr hab. Weidner-Glunde mówi między innymi o tym, czym jest wirus i w jakim celu prowadzone są w Instytucie badania nad cytomegalią. Wirus jest taką paczuszką, która ma dotrzeć do komórki i umożliwić tam namnażanie się wirusa. Ta paczuszka z zewnątrz ma otoczkę białkową, tzw. kapsyd, która chroni znajdujący się wewnątrz genom. Po wniknięciu do komórki ten genom jest uwalniany i umożliwia replikację wirusa, namnażanie i tworzenie nowych cząsteczek wirusowych – wyjaśnia w odcinku dr Weidner-Glunde.
Wirus cytomegalii w większości przypadków u osób zdrowych nie wywołuje większych problemów ani mocnych symptomów, ewentualnie symptomy lekkie przeziębieniowe. Staje się problemem, jeżeli infekcja pojawia się u kobiety w ciąży, ponieważ najczęstszym skutkiem jest częściowa bądź całkowita utrata słuchu u płodu, później u noworodka. Dodatkowo problemem jest to, że w wielu przypadkach dzieci rodzą się zdrowe i dopiero po dłuższym czasie tracą słuch – dodaje.
Zachęcamy do obejrzenia pierwszego odcinka cyklu „Dorwać wirusa”.
Obrona pracy doktorskiej mgr Sylwii Machcińskiej-Zielińskiej
DYREKTOR i RADA NAUKOWA Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie mają zaszczyt zaprosić na publiczną obronę rozprawy doktorskiej na stopień doktora nauk rolniczych w dyscyplinie zootechnika i rybactwo:
Mgr Sylwii Bronisławy Machcińskiej-Zielińskiej
Dr hab. Daniel Żarski trenerem branżowych warsztatów z rozrodu sandacza
14 marca w Gospodarstwie Rybackim „Mikołajki” dr hab. Daniel Żarski poprowadził autorskie teoretyczno-praktyczne warsztaty z kontrolowanego rozrodu sandacza. Program warsztatów oparto na oryginalnej wiedzy i innowacyjnych metodach wypracowanych przez Doktora Żarskiego na przestrzeni dekady współpracy z największymi ośrodkami akwakultury w całej Europie.
Poprawa rozrodczości ryb słodkowodnych stanowi odpowiedź na potrzebę ochrony ichtiofauny wód otwartych. Wybór sandacza nie jest przypadkowy – ma duże znaczenie gospodarcze; to bardzo popularny i wysoko ceniony przez smakoszy produkt. Zawiera dużo białka, witamin, mikro i makroelementów.
To pierwsze tego typu warsztaty w Polsce. Ich celem był transfer wiedzy, zwiększenie świadomości przedsiębiorców nt. rozwoju akwakultury oraz promocja innowacji w obszarze rybactwa i akwakultury. To również integralna część rozwoju Instytutu, w której kładziemy nacisk na współpracę z biznesem i wymianę opracowanych w naszych laboratoriach praktyk z poszukującymi skutecznych rozwiązań przedsiębiorcami.
Fot. Mateusz Klimek, dzięki uprzejmości Miasta Mikołajki.
Media o warsztatach:
Warsztaty były częścią projektu pn. „Centrum Badań Środowiska i Innowacyjnych Technologii Żywności dla Jakości Życia” współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020
Naukowcy: nadchodzi wiosna, więc wystaw twarz do słońca i złap trochę witaminy D
Po okresie jesienno-zimowym nasz organizm potrzebuje witaminy D. Naukowcy dowiedli, że nawet zbilansowana i zróżnicowana dieta nie jest w stanie zapewnić całkowitej dziennej dawki tej witaminy, bo to synteza skórna jest jej głównym źródłem dla organizmu. Dlatego radzą, by wiosną wystawić twarz do słońca i złapać trochę witaminy D.
Najnowsze zalecenia dotyczące profilaktyki i leczenia niedoborów witaminy D u dzieci i dorosłych w Polsce opracował zespół naukowców reprezentujących polskie i międzynarodowe towarzystwa medyczne oraz krajowi konsultanci specjalistyczni. Ich konsensus, autorstwa prof. Pawła Płudowskiego i całego zespołu, opublikowano właśnie w czasopiśmie „Nutrients” (https://doi.org/10.3390/nu15030695).
W opracowaniu aktualnych wytycznych uczestniczył prof. Carsten Carlberg, badacz witaminy D, obecnie lider grupy naukowej zajmującej się nutrigenomiką w Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie.
„Nie możemy polegać na diecie jako jedynym źródle witaminy D – nawet ta zbilansowana i zróżnicowana nie wystarczy, dlatego w okresie jesienno-zimowym każdy powinien suplementować witaminę D” – wskazał prof. Carlberg jako najważniejsze przesłanie publikacji.
Najbardziej znanym działaniem witaminy D jest utrzymywanie odpowiedniego poziomu wapnia w organizmie, aby utrzymać prawidłową strukturę kości. „Jest to główny powód, dla którego każde dziecko powinno być suplementowane witaminą D od urodzenia – zarówno zimą, jak i latem. Ponadto, witamina D jest ważna dla +treningu+ naszego układu odpornościowego, tak aby działał on efektywnie w przypadku infekcji mikrobów, ale nie reagował nadmiernie w przypadku możliwych reakcji autoimmunologicznych” – wyjaśnił prof. Carlberg.
Długotrwały deficyt witaminy D może prowadzić do chorób kości – krzywicy u dzieci i osteomalacji u dorosłych. „Niedobór witaminy D powoduje także wadliwe działanie układu odpornościowego, prowadząc m.in. do zwiększonej podatności na choroby zakaźne czy choroby autoimmunologiczne” – wskazał badacz.
Prof. Carlberg dodał, że dla przeciętnego Polaka poziom witaminy D (czyli poziom 25-hydroksywitaminy D3 w surowicy krwi) określający niedobór definiuje się poniżej 50 nM (20 ng/ml), chociaż każdy człowiek cechuje się inną wrażliwością na witaminę D.
Naukowo udowodniono, że nawet zbilansowana i zróżnicowana dieta nie jest w stanie zapewnić całkowitej dziennej dawki zapotrzebowania organizmu na witaminę D, gdyż jej głównym źródłem jest synteza skórna w kontakcie z promieniowaniem UV. Jednak – jak wskazali w komunikacie naukowcy – spędzanie dużej ilości czasu w pomieszczeniach, noszenie ubrań i stosowanie filtrów słonecznych, a także niska intensywność promieniowania słonecznego w miesiącach jesienno-zimowych przekłada się na liczne niedobory witaminy D w tym czasie.
Kluczowa jest więc dobrze dobrana suplementacja. „Proponuję dobrać dawkę dziennego zapotrzebowania na podstawie masy ciała – jeśli ważysz do 75 kg, przyjmuj codziennie (w okresie jesienno-zimowym) 2000 jednostek, a jeśli więcej – 4000 jednostek (ale nie więcej; to już jest maksymalna dawka)” – radzi prof. Carlberg.
Z kolei w miesiącach wiosenno-letnich, od kwietnia do września, warto wystawiać skórę do słońca (pamiętając o odpowiedniej ochronie przed poparzeniem słonecznym). „Ważna jest pora dnia. Najbardziej efektywne są dwie godziny przed i po zenicie słońca (godz. 11-15 w czasie letnim). W tym czasie 20-30 minut wystawienia twarzy i odkrytych ramion powinno wystarczyć. Oczywiście, za każdym razem unikając poparzeń słonecznych” – powiedział prof. Carlberg.
Naukowiec dodał, że osoby, które nie spędzają wystarczającej ilości czasu na świeżym powietrzu nawet latem, powinny suplementować witaminę D przez cały rok.
Eksperci w opracowanych wytycznych, zwracają szczególną uwagę na potrzebę edukacji w zakresie suplementacji witaminy D w celach profilaktycznych, skierowaną przede wszystkim do towarzystw medycznych, personelu medycznego i decydentów odpowiedzialnych za politykę zdrowotną. Postulują także włączenie praktycznych wskazówek dotyczących profilaktyki i leczenia niedoboru witaminy D do codziennej praktyki. (PAP)
Doktorantka Anna Wójtowicz z nagrodą za wyróżniające wystąpienie konferencyjne
Mgr inż. Anna Wójtowicz, doktorantka z Zakładu Immunologii i Patologii Rozrodu, zdobyła nagrodę za wyróżniające wystąpienie pt. „Rola limfocytów Th2 w rozwoju endometrosis” podczas I Konferencji naukowej pn. „Naukowe i praktyczne aspekty rozrodu koni”, która odbyła się w dniach 23-25 lutego br. w Stadninie Koni w Walewicach.
Pani mgr Anna Wójtowicz wykonuje pracę doktorską pod kierunkiem dr hab. Anny Szóstek-Mioduchowskiej.
Endometrosis to chroniczne degenerujące zapalenie błony śluzowej macicy klaczy. Prowadzi ono do zmian w architekturze tkanki i skutkuje upośledzeniem funkcji endometrium, a w konsekwencji wczesną utratą zarodków. Podczas rozwoju endometrosis dochodzi do zwiększenia w endometrium liczby miofibroblastów odpowiedzialnych za nadmierne odkładanie składników macierzy pozakomórkowej (ECM), takich jak kolageny (Col). Kluczową rolę w przebudowie ECM odgrywają metaloproteinazy macierzy (Mmp) i ich tkankowe inhibitory (Timp). Limfocyty T pomocnicze (Th) zaangażowane są w rozwój włóknienia płuc, nerek i wątroby u ludzi oraz u gryzoni. Dotychczas wykazano, że limfocyty Th1 wykazują działanie przeciwfibrotyczne, natomiast limfocyty Th2 działają profibrotycznie. Rola limfocytów Th2, a w szczególności wydzielanych przez nie mediatorów: interleukiny (IL)-4 i IL-13 w rozwoju endometrosis, pozostaje jednak nieznana. Celem badań było określenie tkankowej lokalizacji receptorów IL-4 i IL-13 w endometrium kategorii I, IIA, IIB oraz III, a także zbadanie wpływu tych interleukin na proliferację fibroblastów i ekspresję wybranych markerów włóknienia.
Przedstawione na konferencji badania zostały zrealizowane w ramach projektu badawczego pod kierunkiem dr hab. Anny Szóstek-Mioduchowskiej, finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki Sonata nr 2019/35/D/NZ9/02989.
Międzynarodowe seminarium naukowe – Prof. Lars-Oliver Klotz
15 marca br. o godzinie 10:00 w Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN odbędzie się pierwsze międzynarodowe seminarium naukowe w ramach projektu ERA Chair Welcoming ERA Chair to Centre of Excellence in Nutrigenomics to optimise health and well-being. Serię seminariów zainauguruje Lars-Oliver Klotz, profesor nutrigenomiki w Instytucie Nauk o Żywieniu Uniwersytetu Friedricha Schillera w Jenie (Niemcy). Prof. Klotz prowadzi badania z zakresu biochemii i biologii molekularnej, toksykologii molekularnej i biologii komórki. Podczas seminarium w Olsztynie wygłosi referat: „Selenium-binding proteins: from SNP to function”.
Seminarium i spotkanie z udziałem prof. Klotza odbędą się w Oddziale Nauk o Żywności Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN przyl. ul. Tuwima 10.
Prof. Lars-Oliver Klotz – BIO
Lars-Oliver Klotz (LOK) is Professor of Nutrigenomics at the Institute of Nutritional Sciences, Friedrich Schiller University, Jena, Germany. He is Dean of the Faculty of Biological Sciences at Friedrich Schiller University. He obtained his Diploma degree (an MSc equivalent) in biochemistry from the University of Tübingen, Germany, followed by a Ph.D. in biochemistry from the University of Düsseldorf, Germany (1998; advisor: Helmut Sies). Following postdoctoral research at the National Institute on Aging in Baltimore, MD, USA, he obtained his lecturer’s qualification (Habilitation degree) at the University of Düsseldorf. In 2010, he moved to the University of Alberta, Edmonton, AB, Canada, where he was an Associate Professor (tenured) and held the Canada Research Chair in Pharmaceutical Sciences at the Faculty of Pharmacy and Pharmaceutical Sciences. In 2013, Dr. Klotz assumed his current position. Dr. Klotz is the 2006 recipient of SFRR-Europe’s Catherine-Pasquier-Award. His research interests include the biochemistry of oxidative stress, stress-induced signal transduction and molecular processes in aging.
Selenium-binding proteins: from SNP to function
Abstract:
Selenium-binding protein 1 (SELENBP1) was identified some thirty years ago as a selenium-containing protein that does not count among the 25 known human selenoproteins harboring selenocysteine residues. It has since been found to be a bona-fide tumor suppressor, but its exact function remained elusive until, in 2018, a series of single nucleotide polymorphisms were identified as the reason for a striking breath malodor of patients in a Dutch hospital. The underlying changes were demonstrated to affect the gene encoding SELENBP1, which was then identified as a methanethiol oxidase.
This presentation will summarize the work on SELENBP1 performed in the Klotz lab regarding the enzymatic activity of SELENBP1, the role of selenium, the role of transition metal ions and the search for a function of this protein, using isolated SELENBP1 mutants, cell culture models and a model organism, Caenorhabditis elegans.
Warsztaty „Rozród sandacza w teorii i praktyce”
Eksperci Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie stale podejmują nowe wyzwania, będące odzwierciedleniem najnowszych światowych trendów naukowych. Jednym z takich obszarów, we współpracy z przedsiębiorcami, są innowacyjne badania nad poprawą rozrodczości ryb słodkowodnych.
Zapraszamy na warsztaty, które będą wyjątkową okazją dla przedsiębiorców do zdobycia wiedzy i poznania praktycznych możliwości inicjacji i rozwoju akwakultury sandacza – wysoko cenionego gatunku ryby, zarówno w naszych jeziorach, jak i na naszych talerzach.
Warsztaty „Rozród sandacza w teorii i praktyce” odbędą się 14 marca 2023 r. w Gospodarstwie Rybackim „Mikołajki” w Mikołajkach.
Warsztaty są bezpłatne, ale wymagana jest rejestracja.
LINK DO REJESTRACJI
PROGRAM
Część teoretyczna – Gospoda Rybacka, Mikołajki (ul. Plac Wolności 10)
09.00 – 09.15
Przywitanie uczestników oraz otwarcie szkolenia – dr hab. Daniel Żarski, Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie
09.15 – 09.45
Rola produkcji materiału zarybieniowego sandacza w gospodarce rybackiej na przykładzie Gospodarstwa Rybackiego „Mikołajki” – Piotr Sobiech, Dyrektor Gospodarstwa Rybackiego Mikołajki
09.45 – 10.15
Przerwa kawowa
10.15 – 12.30
Rozród sandacza – podstawy teoretyczne i definicje – dr hab. Daniel Żarski, Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie
12.30 – 13.30
Lunch
Część praktyczna – Wylęgarnia Gospodarstwa Rybackiego „Mikołajki” (ul. Mrągowska 14)
14.00 – 16.00
Podstawy praktyki kontrolowanego rozrodu sandacza – Radosław Lewandowski, Ichtiolog Gospodarstwa Rybackiego Mikołajki
16.15 – 16.30
Przerwa kawowa
Panel dyskusyjny – Gospoda Rybacka, Mikołajki (ul. Plac Wolności 10)
16.30 – 18.00
Podsumowanie, wnioski, dyskusja – Daniel Żarski, Radosław Lewandowski, Piotr Sobiech
Warsztaty są częścią projektu pn. „Centrum Badań Środowiska i Innowacyjnych Technologii Żywności dla Jakości Życia” współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020.
Obrona pracy doktorskiej mgr Joanny Szuszkiewicz
DYREKTOR i RADA NAUKOWA Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie mają zaszczyt zaprosić na publiczną obronę rozprawy doktorskiej na stopień doktora nauk rolniczych w dyscyplinie zootechnika i rybactwo:
