W tym roku mija 30. rocznica wydawania Polish Journal of Food and Nutrition Sciences przez nasz Instytut. Okazja do świętowania jest tym większa, że czasopismo uzyskało nowe, najwyższe w historii wskaźniki cytowań w dwóch najważniejszych bazach bibliograficznych!
Polish Journal of Food and Nutrition Sciences (PJFNS) to numer 1 w kategorii polskich czasopism zajmujących się tematyką nauk o żywności. Potwierdzają to najwyższe w historii wskaźniki cytowań w dwóch najważniejszych bazach bibliograficznych – Scopus i Web of Science Core Collection. PJFNS jest kwartalnikiem wydawanym przez Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN od 1992 r. Redaktor naczelną czasopisma od 2018 r. jest dr hab. Magdalena Karamać z Zespołu Chemicznych i Fizycznych Właściwości Żywności. Wcześniej funkcję tę pełnili kolejno prof. Adolf Horbubała (SGGW), prof. Ryszard Amarowicz i prof. Henryk Zieliński z naszego Instytutu. Sekretarzem redakcji od 1997 r. jest Joanna Molga.
Numer 1 wśród polskich czasopism nauk o żywności
Początki PJFNS sięgają 1957 r. Wtedy to powstały Roczniki Chemii i Technologii Żywności (publikowane po polsku), które w 1974 r. zmieniły się w Acta Alimentaria Polonica i do 1991 r. były wydawane przez Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Czasopismo zostało przejęte przez Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie i zmieniło swoją nazwę na Polish Journal of Food and Nutrition Sciences. Warto zaznaczyć, że od 1974 r. czasopismo jest wydawane w języku angielskim.
„Chcemy publikować wysokiej jakości recenzowane prace naukowe opisujące badania z zakresu nauk o żywności i żywienia. Wszystkie prace publikujemy w otwartym dostępie – naszym celem jest dotarcie do jak największego grona czytelników” – mówi dr Karamać.
Od 2003 r. pełne teksty publikacji są udostępniane czytelnikom bezpłatnie w wersji cyfrowej na stronie internetowej. Artykuły są publikowane na bieżąco (w momencie zatwierdzenia przez recenzentów i redaktorów), a co trzy miesiące są zbierane w kolejny zeszyt wydawniczy. W pracach nad każdym wydaniem pracuje ok. 30 osób. Wpływające do redakcji manuskrypty są przydzielane do jednego z czterech działów: Technologia Żywności, Chemia Żywności, Jakość i Funkcjonalność Żywności oraz Badania Żywieniowe.
„Każdy z działów jest prowadzony przez 2-3 redaktorów, którzy odpowiadają za jakość merytoryczną publikowanych w nich artykułów. Możemy pochwalić się, że jest to grono międzynarodowe, reprezentujące renomowane ośrodki naukowe: dwóch naukowców z Włoch, po jednym ze Szwajcarii, Turcji, Francji, Brazylii, Kanady i trzech Polaków. Redaktorzy są wybierani kadencyjnie, na cztery lata i bardzo się staramy, żeby to byli światowej klasy naukowcy. Pozycja naukowa redaktorów działowych przekłada się bowiem na jakość publikowanych prac” – dodaje dr Karamać.
Manuskrypt jest składany osobiście przez autora pracy przez specjalny system online. Podlega on wstępnej ewaluacji przez redaktora naczelnego – najważniejsze jest sprawdzenie, czy artykuł wpasowuje się w zakres tematyczny czasopisma (tzw. scope), czy ma odpowiedni układ, aktualne referencje, itd. – wszystkie wytyczne dla autorów są umieszczone na stronie internetowej. Wstępnie zatwierdzona praca trafia do redaktorów działowych, którzy wyznaczają recenzentów i odpowiadają za dalsze działania przy artykule. Recenzentami są głównie członkowie rady naukowej czasopisma (łącznie 21 naukowców) oraz grupa ekspertów stale współpracująca z PJFNS. Zatwierdzona i zrecenzowana praca wraca do autora do poprawek, a kiedy zostanie zaakceptowana przed redaktora działowego i redaktor naczelną, trafia do działu publikacji.
Niestety, nie jest łatwo przebrnąć przez redakcyjne sito. Ok. 85% manuskryptów składanych do redakcji PJFNS jest odrzucanych, głównie ze względu na niedopasowanie tematyczne, choć często zdarza się także niewłaściwe przygotowanie językowe i błędy merytoryczne. Rocznie do redakcji PJFNS trafia ok. 350-400 prac naukowych, a publikowanych jest tylko 36.
Rekordowy wskaźnik cytowań
PJFNS może pochwalić się wysokimi wskaźnikami cytowań IF (Impact Factor) i CiteScore, które są wyznacznikiem prestiżu czasopism naukowych. Kluczowym elementem było uzyskanie indeksacji w bazach bibliograficznych czasopism naukowych wyliczających te wskaźniki.
„Dwie główne renomowane bazy, w których od początku zabiegaliśmy o indeksowanie to Scopus i Web of Science Core Collection. Pierwsze nasze numery trafiły do Scopus w 2009 r. – po dwóch latach nasz CiteScore został oceniony na 0,3. W 2020 r. wynosił już 3,7, a w 2021 r. 4,2, co jest rekordem jeżeli chodzi o polskie czasopisma zajmujące się naukami o żywności. Wartości te są zależne od liczby cytowań najnowszych artykułów publikowanych w PJFNS. W tej bazie są indeksowane jeszcze dwa polskie czasopisma w kategorii nauk o żywności, ale są ocenione niżej niż nasze. Do drugiej bazy – Web of Science Core Collection – jeszcze trudniej się dostać. Udało się to nam w 2012 r. Po dwóch latach naliczono nam pierwszy wskaźnik cytowań IF i był on niespodziewanie wysoki: 0,643. W 2016 r. wynosił już 1,276, w 2020 r. 2,111, a w 2021 r. odnotowaliśmy skok do 2,736. Jesteśmy jedynym polskim czasopismem w kategorii nauk o żywności, które znajduje się w tej bazie bibliograficznej” – dodaje dr Karamać.
Na podstawie wskaźników cytowań Web of Science Core Collection corocznie ogłaszana jest lista wiodących światowych czasopism – być na niej, to wielki sukces. PJFNS chce utrzymać się wśród najlepszych światowych czasopism i piąć się w rankingach. Dlatego cały czas się rozwija i podąża za światowymi trendami. Niedawno zmieniono platformę, na której publikowane są prace naukowe (Journals System), która daje dużo nowych opcji. Możliwe jest linkowanie autorów bezpośrednio do baz danych (np. ORCID, Scopus, Publons), dzięki czemu jednym kliknięciem można uzyskać informacje o działalności publikacyjnej danej osoby i sprawdzić inne artykuły powiązane z jej nazwiskiem. Na stronie PJFNS są ponadto zamieszczane aktywne linki do referencji wykorzystywanych w artykułach . Czytelnik może szybko i łatwo dotrzeć do cytowanych publikacji posiadających identyfikatory DOI. Nasze artykuły również zintegrowane są z bazą CrossRef nadającą te identyfikatory. Artykuły są dzisiaj znacznie bardziej interaktywne.
„Warto publikować w PJFNS. Współpracujący z nami redaktorzy to wyśmienici naukowcy, mamy stałą pulę sprawdzonych recenzentów i coraz częściej wracają do nas autorzy. To buduje wysoką jakość czasopisma. Cały czas się rozwijamy i chcemy zwiększać poziom” – podsumowuje dr Karamać.
