Badania nad ochroną bioróżnorodności międzygatunkowej, którą zajmują się naukowcy ze Stacji Badawczej Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Popielnie, były tematem dzisiejszej audycji Radia Olsztyn.
Genotyp sarny europejskiej zamieszkującej Francję i Polskę może się różnić
Sarny europejskie w obrębie tego samego gatunku mogą mieć zróżnicowane genotypy. Osobniki zamieszkujące Francję mogą różnić się genetycznie od swych kuzynek w Polsce. Ochroną bioróżnorodności gatunkowej i międzygatunkowej zajmują się naukowcy PAN w Popielnie.
Zespół Ochrony Bioróżnorodności w Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN z siedzibą w Popielnie powstał w kwietniu, a działalność rozpoczął w lipcu 2016 roku.
Jak wyjaśniła PAP prof. Anna Korzekwa, bioróżnorodność to zmienność występująca wewnątrz jednego gatunku, ale także zmienność międzygatunkowa oraz zmienność całych siedliskowych ekosystemów. Wynika ona ze zmian zachodzących w środowisku. Zwierzęta nawet jednego gatunku nie żyją w odosobnieniu, tylko we współistnieniu z innymi gatunkami.
Liczebność zwierząt wolnożyjących w Polsce i w całej Europie wzrasta. Jest to spowodowane m.in. działalnością rolniczą człowieka – prowadzeniem upraw kukurydzy czy zbóż, które są bardzo atrakcyjne dla żyjących na wolności zwierząt. Sposób odżywiania zwierząt wpływa na wzrost ich zdolności reprodukcyjnych. Zwierzęta wyrządzają szkody, natomiast ludzie stawiają ogrodzenia, ale one szybko asymilują się do nowej sytuacji – opowiada.
„Zespół Ochrony Bioróżnorodności prowadzi między innymi badania dotyczące biologii rozrodu i rozwoju zwierząt wolnożyjących. Obecnie badania koncentrują się na poznaniu biologii rozrodu zwierząt wolnożyjących. Zachodzące migracje, zmiany klimatu, korzystanie z upraw rolniczych i leśnych przez zwierzęta, nadmierne rozprzestrzenianie się populacji zwierząt to zagrożenia dla liczebności określonych gatunków zwierząt” – podkreśliła PAP prof. Anna Korzekwa. Dodała również, że bioróżnorodność jest wskaźnikiem zanieczyszczenia lub degradacji środowiska naturalnego.
Jak zaznaczyła, chodzi o to, by stosować wypracowane przez naukę metody w działalności rolniczej i leśnej oraz aby – przy zachowaniu równowagi – zwierzęta wolnożyjące mogły jak najlepiej współistnieć w środowisku i ekosystemie.
Podkreśliła, że bioróżnorodność wewnątrzgatunkową – czyli przystosowanie się osobników tego samego gatunku w różnych ekosystemach – można obserwować choćby u saren europejskich.
Jest to gatunek obecny na całym naszym kontynencie. Na jego zmienność gatunkową wpływają migracje, sposób odżywiania (biorąc pod uwagę korzystanie przez te zwierzęta z działalności rolniczej człowieka), a także zmiany klimatyczne.
Badając genotyp sarny europejskiej za pomocą metod biologii molekularnej i mając do dyspozycji inne techniki – określimy, czym różni się osobnik, który zasiedla Popielno, od tego, który występuje we Francji, Serbii czy Portugalii – wyjaśniła prof. Korzekwa. Naukowcy ustalą także, czy geny związane z odpornością zmieniają się w różnych siedliskach. Mogą także określić, która z populacji sarny europejskiej jest bardziej pierwotna, a która przystosowała się do siedliska, w którym żyje. To są oznaczenia polimorfizmu genetycznego, pozwalającego określić bioróżnorodność.
Sarna jest gatunkiem wolno żyjącym, dlatego badania nad zmiennością ich genetyczną naukowcy starają się prowadzić w sposób jak najmniej inwazyjny. Trudno jest w przypadku sarny utrzymywać zwierzęta przez dłuższy czas w warunkach sztucznych i doświadczalnych. Materiał do badań od samic saren pozyskuje się zatem podczas polowań bezpośrednio po odstrzale, w okresie od 1 października do 15 stycznia każdego roku. Współpracując z leśnikami i myśliwymi naukowcy pozyskują bezpośrednio po odstrzale materiał biologiczny: krew, tkanki, mocz, kał sarny.
Celem badań jest poznanie biologii rozrodu sarny i wskazanie parametrów rozrodczych saren europejskich, decydujących o rozwoju i przebiegu ciąży. Aby mówić o liczebności zwierząt, trzeba dobrze określić strukturę płciową w populacji, liczbę samic, samców, liczbę porodów w ciągu roku oraz liczbę urodzonych młodych.
Jak dodała prof. Korzekwa, naukowcy rozpoczynają badania bioróżnorodności zwierząt od tych zamieszkujących Popielno i cztery sąsiadujące nadleśnictwa, by następnie poszerzać je na inne regiony w Polsce oraz w Europie. Nawiązano już współpracę z Ośrodkiem INRA zajmującym się badaniem zmienności genetycznej sarny europejskiej na terenie Francji.
Ochronie bioróżnorodności zwierząt poświęcone będzie Sympozjum pt. „Perspektywy w ochronie bioróżnorodności”, które odbędzie się w Stacji Badawczej Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Popielnie 28 i 29 listopada 2016 r.
Zaproszono na nie przedstawicieli Lasów Państwowych z Regionalnych Dyrekcji w Białymstoku i Olsztynie oraz sąsiadujących ze Stacją Nadleśnictw, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz Ministerstw Środowiska i Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz lokalnych władz samorządowych. Obecni będą także naukowcy z Instytutu Biologii Ssaków PAN w Białowieży, Stacji Badawczej Instytutu Parazytologii PAN w Kosewie Górnym, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Instytutu Biologii Uniwersytetu w Białymstoku oraz Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.
źródło: PAP
Co za Noc! Zobacz relację foto i wideo z Fusion 2Night!
Ponad 10 000 zwiedzających, 130 atrakcji, 12 godzin doświadczeń, pokazów i warsztatów, dziesiątki litrów odczynników laboratoryjnych i niezliczona liczba dociekliwych pytań.
Za nami kolejna edycja Europejskiej Nocy Naukowców w Olsztynie.
Oglądaj:
Noc Naukowców nie bez powodu nazywana jest najdłuższą nocą w roku – pierwsi goście rozpoczęli swoją naukową przygodę już o godz. 10:00. Centrum wydarzeń zlokalizowane na ul. Bydgoskiej w Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN i Olsztyńskiej Szkoły Wyższej im. J. Rusieckiego w pierwszych godzinach odwiedziło niemal 4 tysiące uczniów szkół z całego województwa warmińsko-mazurskiego. Największy nacisk naukowcy w tym roku położyli na interaktywność, kierując się zasadą Konfucjusza: Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem. Zarówno młodsi jak i starsi pasjonaci nauki mogli zatem samodzielnie wykonać test na celiakię, zbudować bakterie bytujące w naszym przewodzie pokarmowym, zaprojektować własny krem z dodatkiem liofilizowanych owoców, sprawdzić zawartość antyoksydantów w swoich ulubionych sokach, a także wziąć udział w badaniu otolaryngologicznym w Mobilnym Centrum Słuchu. Dużym zainteresowaniem cieszyły się tez spotkania z ciekawymi gośćmi – Łukaszem Jakóbiakiem, Konradem Gacą, Tomaszem Jastrunem i Kabaretem Chatelet.
Wiele atrakcji przygotował też Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, który zaprosił mieszkańców miasta na Kortowo. Tam na widzów czekały m.in. bio-eksperymenty, warsztaty w mobilnym planetarium, interaktywne eksponaty Centrum Nauki Kopernik, wystawa Explorapark, a także spotkanie z Edyta Jungowską i monodram „Belfer” Wojciecha Pszoniaka.
W Centrum miasta mogliśmy zajrzeć za kulisy świata nauki, podziwiając tkanki zamknięte w witrażach oraz niezwykłe obrazy widziane w obiektywie mikroskopu.
Najwytrwalsi goście Europejskiej Nocy Naukowców opuścili ul. Bydgoską kilka minut po godzinie 1 w nocy.
Już teraz zapraszamy na kolejną edycję Nocy Naukowców w Olsztynie, która odbędzie się 29 września 2017r.
Rozstrzygnięcie konkursu „Naukowiec po godzinach”
Z przyjemnością informujemy, że konkurs „Naukowiec po godzinach” został rozstrzygnięty. Dziękujemy wszystkim, którzy podjęli wyzwanie i spróbowali swoich sił w konkursie.
W ramach konkursu otrzymaliśmy 18 zgłoszeń, nadesłanych przez doktorantów i młodych doktorów z całej Polski. Komisja konkursowa wnikliwie oceniła nadesłane filmy, biorąc pod uwagę przede wszystkim oryginalność, pomysłowość, estetykę wykonania i zgodność z tematyką przewodnią konkursu.
Główną nagrodę przyznano Pani Joannie Ruseckiej z Instytutu Genetyki i Biotechnologii Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Laureatka otrzyma nagrodę ufundowaną przez firmę Perlan Technologies w formie refundacji/dofinansowania kosztów uczestniczenia w dowolnej zagranicznej konferencji w wysokości 4000 zł.
Zobacz film TUTAJ
Ponadto, komisja przyznała wyróżnienie Pani Annie Kotlińskiej z Wydziału Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum oraz Pani Marii Forlicz z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Wręczenie nagrody głównej nastąpi 30.09.2016 podczas Europejskiej Nocy Naukowców w Olsztynie, zaraz po zakończeniu koncertu Pani Agaty Kurzyk.
Serdecznie gratulujemy Laureatce i Wyróżnionym!
Komisja konkursowa
Europejska Noc Naukowców już w najbliższy piątek w Olsztynie!
Ponad 130 eksperymentów, pokazów, warsztatów i innych naukowych atrakcji czeka na mieszkańców Warmii i Mazur. Olsztyn jest jednym z dwóch miast w Polsce, które będą gospodarzem najważniejszej imprezy popularno-naukowej w Europie. Europejska Noc Naukowców już 30 września!
Centrum wydarzeń będzie zlokalizowane na ul. Bydgoskiej przy Olsztyńskiej Szkole Wyższej im. J. Rusieckiego i Instytucie Polskiej Akademii Nauk, gdzie będzie można m.in. eksperymentować w Mydlanym Laboratorium, poznać smakowite bakterie, odwiedzić fito-zoo, wziąć udział w warsztatach z robotyki, zbudować własną rakietę, zaprojektować DNA, a nawet spróbować jadalnych ślimaków i poznać ich rolę w medycynie regeneracyjnej. Noc Naukowców będzie też okazją, aby zadbać o swoje zdrowie. Goście będą mogli wykonać tekst na celiakię, czyli nietolerancję glutenu, wziąć udział w badaniu otolaryngologicznym, pozwalającym wykryć zaburzenia słuchu, oraz poznać skład swojego ciała i gibkość stawów w centrum zdrowia i sportu. Nie zabraknie również nowinek technologicznych – kino 5d, skanery 3d, las w szkatułce, mobilne laboratorium ochrony bioróżnorodności, to tylko niektóre z nich.
Na gości czekają również spotkania z Łukaszem Jakóbiakiem, twórcą internetowego talk-show 20m2, Konradem Gacą, założycielem stowarzyszenia „Fatkillers”, Joanną Jędrzejczyk, mistrzynią UFC i pisarzem Tomaszem Jastrunem. Wieczór uświetni występ Kabaretu Chatelet oraz Science roast – pierwszy na Warmii i Mazurach naukowy stand-up.
Wiele atrakcji przygotuje też Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, który zaprasza wszystkich pasjonatów nauki na Kortowo. Tam na widzów będą czekały m.in. warsztaty językowe, eksperymenty z czujnikami sterowanymi komputerem, pokaz nocnego nieba, obserwacje świata w mikroskali, warsztaty „niewidzialnej ręki”, a także spotkanie z Edyta Jungowską i monodram „Belfer” Wojciecha Pszoniaka. Ponadto, w Bibliotece Uniwersyteckiej będzie można podziwiać interaktywne eksponaty Centrum Nauki Kopernik oraz wystawę „Woda źródłem życia” parku nauki i techniki „Explorapark”.
W Centrum Miasta czekają na nas różnorodne wystawy, pozwalające zajrzeć za kulisy świata nauki. W Galerii Marszałkowskiej zagościła juz ekspozycja witraży „Tkanki ze szkła”, a w Bibliotece Stary Ratusz WBP możemy podziwiać obrazy widziane okiem naukowca w obiektywie mikroskopu.
Na wszystkie atrakcje zapraszamy od godz. 10:00. Wstęp wolny!
Szczegóły i rejestracja na wybrane eventy na stronie: www.nocnaukowcow.pan.olsztyn.pl
Dołącz do nas na Facebooku: https://www.facebook.com/events/1041545289292533/
Głównymi organizatorami Nocy Naukowców w Olsztynie jest Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN, Olsztyńska Szkoła Wyższa im. J. Rusieckiego oraz Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.
Partnerami wydarzenia są: Oddział PAN w Olsztynie i w Białymstoku z siedzibą w Olsztynie, Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne, Akademia Młodych Uczonych PAN, Instytut Rybactwa Śródlądowego, Wojewódzka Biblioteka Publiczna, Biblioteka Abecadło, Nadleśnictwo Olsztynek, Biblioteka Multicentrum, Piekarnia Cymes, Fundacja Uniwersytet Dzieci, Akademia Nauki, Fundacja Albatros, Biblioteka Planeta 11, Światowe Centrum Słuchu oraz Centrum Spotkań Europejskich Światowid.
Brutus – dożywotni rezydent stacji badawczej w Popielnie
Żubrobizon Brutus, wyjątkowa hybryda trójrodzajowa, mieszka w Stacji Badawczej Polskiej Akademii Nauk w Popielnie. Ojcem Brutusa jest bizon amerykański, matką – żubrońka, która także jest krzyżówką: krowy czerwonej polskiej i żubra.
W eksperymencie naukowym dotyczącym rozmnażania tych osobników z udziałem czystej krwi amerykańskiego bizona preriowego w Parku Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie, w sumie przyszło na świat po kilka żubrobizonów obojga płci. Krzyżowanie bydła rasy czerwonej polskiej, żubra i bizona preriowego prowadził w latach 80. i 90. XX wieku dr Andrzej Krzywiński. Mieszkający w Popielnie Brutus urodził się w 1999 roku – podkreślił PAP dyrektor stacji badawczej w Popielnie dr Moussa Mamadou Bah. (więcej…)
Konik polski. Dzikie konie po polsku
Dzikie mustangi galopujące w siną dal z rozwianymi grzywami to raczej mało polski obrazek. A jednak mamy w naszym kraju dzikie konie. A właściwie koniki. Polskie.
Kiedyś wszystkie konie były dzikie. Nasi przodkowie polowali na nie w celach spożywczych – miały podobno bardzo smaczne mięso. Z czasem, a dokładnie 5,5 tysiąca lat temu, jakiś myśliwy-innowator wpadł na to, że takie zwierzę może się przydać w gospodarstwie żywcem. Zamiast więc przerobić złapanego konia na kotlety, udomowił go. A potem jego wszystkich krewnych. No, może prawie wszystkich. (więcej…)
