Dzień Dziecka z nauką!

Eksperymenty z suchym lodem, bakterie pod mikroskopem i mleko pod lupą – takie pokazy edukacyjne nasi naukowcy zaprezentowali 3 czerwca w Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie podczas pikniku zorganizowanego z okazji Dnia Dziecka.

W ramach wydarzenia edukatorzy z Instytutu promującego cele programu EIT Food – FoodEducators– przybliżali najmłodszym tajniki nauki o żywności w sposób dostosowany do dziecięcej wyobraźni.

Mikro zoo

Dzieci miały okazję odkryć fascynujący mikroskopijny świat bakterii, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które występują w żywności oraz w układzie pokarmowym człowieka. Uczestnicy dowiedzieli się, czym są mikroorganizmy, jaką pełnią rolę w naszych organizmach oraz dlaczego nie wszystkie bakterie są szkodliwe.

Świat pod mikroskopem

Podczas tych zajęć dzieci poznawały budowę komórek roślinnych i zwierzęcych oraz funkcje ich organelli. W części praktycznej samodzielnie tworzyły artystyczne modele komórek z plasteliny.

Zdrowe mleko

Ten warsztat koncentrował się na zagadnieniach związanych z jakością i bezpieczeństwem żywności. Dzieci analizowały próbki mleka, oceniały ich wygląd i konsystencję, a także uczyły się rozróżniać mleko pochodzące od zdrowych i chorych krów. Zajęcia podkreśliły znaczenie higieny i kontroli jakości na każdym etapie produkcji żywności.

Pokazy z suchym lodem

Spektakularne eksperymenty z użyciem suchego lodu wprowadziły dzieci w świat fizyki i chemii. Pokazy ilustrowały zjawiska związane ze zmianą temperatury, chłodzeniem i konserwacją produktów – mechanizmami wykorzystywanymi również w technologii żywności.

Warsztaty były doskonałą okazją do nauki przez zabawę. Uczestnicy zdobyli wiedzę o mikroorganizmach, procesach biologicznych i zasadach bezpieczeństwa żywności, a przy tym była to doskonała zabawa.

Czytaj więcej

Czy polskie superfoods dorównują egzotycznym?

Awokado, jagody goji, chlorella – to tylko niektóre z produktów, które często pojawiają się na listach tzw. superżywności. Ale czy nasze rodzime maliny, aronia, czarna porzeczka, natka pietruszki, jarmuż czy miód mogą z nimi konkurować na wartości odżywcze?

Temat polskich superfoods podjęła redaktorka Marta Boroń w podcaście naukowym Radia Kampus. Rozmawia z Małgorzatą Starowicz, naukowczynią z Zespołu Chemii i Biodynamiki Żywności, o produktach bogatych w składniki odżywcze, które można uprawiać lokalnie i sezonowo. Dlaczego warto sięgać po lokalne super produkty?

Posłuchaj podcastu

Czytaj więcej

Piknik Naukowy „Ale Kosmos!” – nauka, której można dotknąć i… spróbować!

Co jedzą astronauci w kosmosie, a co alpiniści podczas ekstremalnych wypraw? Na czym polega liofilizacja i czy naprawdę da się przechowywać jedzenie przez dziesiątki lat? O kiszonkach, świecie bakterii i roli drożdży w produkcji żywności opowiadali nasi naukowcy podczas 28. Pikniku Naukowego „Ale Kosmos!”, który 10 maja przyciągnął tłumy na PGE Narodowy w Warszawie.

Wydarzenie, organizowane przez Polskie Radio i Centrum Nauki Kopernik, przyciągnęło tłumy miłośników nauki w każdym wieku. W tym roku tematem przewodnim był kosmos, a na odwiedzających czekało aż 690 pokazów popularnonaukowych przygotowanych przez 152 instytucje z Polski i zagranicy.

Nasze stoisko znajdowało się w Strefie Zdrowia. Pokazy dotyczyły dwóch fascynujących tematów:

Mikrokosmos naszej diety – uczestnicy mogli odkryć świat bakterii i drożdży, które pomagają tworzyć chleb, jogurty czy kiszonki. Pokaz zdradzał tajniki fermentacji i uczył, jak samodzielnie przygotować zdrowe, domowe przetwory.

Kosmiczna żywność – tu można było zobaczyć, jak wygląda jedzenie astronautów, alpinistów czy żołnierzy. Wyjaśnialiśmy, czym jest liofilizacja, jak pozwala przechowywać żywność nawet przez kilkadziesiąt lat i jakie produkty liofilizowane wykorzystujemy na co dzień.

Dziękujemy wszystkim odwiedzającym. Do zobaczenia na kolejnych naukowych wydarzeniach!

Czytaj więcej

Kwaśne deszcze – nauka w praktyce na pikniku w Mikołajkach

21 marca 2025 roku w Zespole Szkół Społecznych w Mikołajkach odbył się Piknik Przyrodniczy, który zgromadził wielu pasjonatów nauki i przyrody. Wzięli w nim również udział pracownicy naszego Instytutu.

„Jak powstają kwaśne deszcze?” – to tytuł warsztatów, które przeprowadziły pracowniczki Zespołu Ochrony Bioróżnorodności: Anna Kononiuk, Katarzyna Boronska i Anna Korzekwa. Podczas zajęć uczestnicy mieli okazję dowiedzieć się, jak powstają kwaśne deszcze oraz jakie skutki mogą one powodować dla środowiska.

Kluczowym elementem warsztatów było przeprowadzenie eksperymentu, który symulował proces powstawania kwaśnych opadów. W szczelnych, szklanych naczyniach z wodą spalano różne materiały – pellet, drewno kominkowe oraz węgiel kamienny. Proces ten imitował emisję do atmosfery szkodliwych substancji, takich jak dwutlenek siarki, tlenki azotu i dwutlenek węgla. Następnie uczestnicy mierzyli odczyn pH powstałej mieszaniny, korzystając z papierków lakmusowych oraz naturalnego wskaźnika – wywaru z czerwonej kapusty. Wyniki eksperymentu były analizowane wspólnie z prowadzącymi, co pozwoliło uczestnikom lepiej zrozumieć problem zakwaszenia środowiska.

Podsumowaniem warsztatów był quiz, w którym najaktywniejsi uczestnicy zostali nagrodzeni.

W zajęciach wzięło udział około 180 osób, w tym uczniowie z Mikołajek oraz innych okolicznych szkół.

Piknik Przyrodniczy był również okazją do zapoznania się z innymi stoiskami edukacyjnymi. Swoje warsztaty zaprezentowali przedstawiciele Mazurskiego Parku Krajobrazowego, Lasów Państwowych, Stacji Badawczej Uniwersytetu Warszawskiego w Urwitałcie, gospodarstw agroturystycznych oraz Zespołu Szkół Leśnych w Rucianem-Nidzie.

Czytaj więcej

Nasi naukowcy w Centrum Nauki Experyment

Naukowcy Instytutu wzięli udział w Śniadaniu Mistrzów, wydarzeniu inaugurującym wystawę „CLEVERFOOD for everyone” w Centrum Nauki Experyment w Gdyni, gdzie zaprezentowali m.in. oryginalne metody przetwarzania żywności i mikroorganizmy, dzięki którym powstają fermentowane produkty mleczne. To kolejne popularnonaukowe wydarzenie, na którym naukowcy Instytutu mogli dzielić się wiedzą i wynikami prowadzonych przez nich badań.

– Interaktywne stanowiska zachęcają do dialogu i refleksji nad wyzwaniami, które stawia przed nami współczesność: nadmierną eksploatacją zasobów, zmianą klimatu i niezdrowymi nawykami żywieniowymi społeczeństwa. Mówi o procesach związanych z uprawą, produkcją, przetwarzaniem żywności i wszelkich praktycznych aspektach związanych z jedzeniem. Podkreśla, jak ważna jest rola organizacji działających na rzecz bardziej sprawiedliwej dystrybucji jedzenia, zdrowszej produkcji w duchu zrównoważonego rozwoju – podsumowują organizatorzy z Centrum Nauki Experyment.

Wystawa została stworzona przez zespół ekspertów z Ecsite (Europejskiej Sieci Centrów Nauki i Muzeów).

Czytaj więcej

Przedszkolaki z regionu odwiedziły Zespół Ochrony Bioróżnorodności

Zespół Ochrony Bioróżnorodności gościł w październiku dzieci z przedszkola w Rucianem-Nidzie. Katarzyna Borońska, Anna Kononiuk i Anna Korzekwa przygotowały zajęcia, dzięki którym dzieci poznały działalność stacji badawczej IRZiBŻ w Popielnie, w tym inicjatywy ukierunkowane na ochronę przyrody. Najmłodsi odwiedzili z naukowcami stacji zagrody ze zwierzętami, gdzie zobaczyli m.in. krowy, muły, owce czy żubronie. Kolejnym punktem wizyty było zwiedzanie Muzeum znajdującego się w zabytkowym spichlerzu z połowy XVIII w. Przedszkolaki uczestniczyły również w doświadczeniach, dzięki którym zobaczyły jak wygląda praca naukowca w laboratorium.

Przedszkolakom i wychowawcom dziękujemy za odwiedziny i zainteresowanie działalnością Instytutu, a pracownikom Zespołu Ochrony Bioróżnorodności za zorganizowanie wizyty dla naszych najmłodszych gości.

Czytaj więcej

Dr hab. inż. Radosław Kowalski gościem inauguracji Olsztyńskiej Akademii Dzieci 2024/2025

Dr hab. inż. Radosław Kowalski z Zespołu Biologii Gamet i Zarodka naszego Instytutu wystąpił z gościnnym wykładem na spotkaniu inaugurującym kolejny już rok „akademicki” działającej przy Planetarium w Olsztynie Olsztyńskiej Akademii Dzieci (OAD). Tym razem studenci poznali wodę, a dokładniej jej supermoce stanowiące źródło życia i zdrowia wszystkich organizmów żywych.

Naukowiec zaintrygował najmłodszych studentów wykładem o ludziach i oceanach. Co nas łączy, dlaczego ludzie to ssaki wodne i dlaczego możemy powiedzieć, że każdy człowiek jest żywą kroplą oceanu? – pytał podczas inauguracji OAD dr hab. inż. Radosław Kowalski.

Więcej informacji o OAD, w tym harmonogram kolejnych spotkań organizowanych dla najmłodszych fanów nauki i wiedzy, na stronie Planetarium w zakładce Edukacja.

Czytaj więcej

FoodEducators: Szkolenie dla nauczycieli w Rybniku

Pierwsze stacjonarne szkolenie w roku szkolnym 2024/2025 zrealizowaliśmy w Rybniku, dzięki wsparciu Urzędu Miasta Rybnika i Galerii Sztuki Rzeczna. 17 września spotkaliśmy się w przestrzeniach galerii z nauczycielami szkół podstawowych i średnich. Wśród uczestników szkolenia znaleźli się również edukatorzy działający na co dzień w organizacjach pozarządowych.

Szkolenie poprowadziły dr Marta Kopcewicz i mgr Justyna Banasiak z naszego Instytutu. W programie szkolenia priorytet położono na zapoznanie nauczycieli z możliwościami oferowanymi przez program FoodEducators – od gotowych scenariuszy lekcji, przez dodatkowe aktywności (zajrzyj na Tygodnie Aktywności), po certyfikację nauczycieli.

Nauczyciele chętnie włączają edukację żywieniową w prowadzone przez siebie lekcje i z radością przyjęli informacje o tym, że oferowane bezpłatnie materiały wpisują się nie tylko w Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ, ale również w ogłoszone w czerwcu przez Ministerstwo Edukacji Narodowej kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2024/2025. Analizując w grupach wybrane scenariusze lekcji, docenili ich interdyscyplinarny charakter, merytoryczne opracowanie oraz szereg dodatkowych źródeł i materiałów pomocniczych.

Pragniemy serdecznie podziękować za pomoc w organizacji szkolenia Paniom: Monice Kubisz i Dominice Stawarz z Urzędu Miasta Rybnika oraz Pani Ninie Gibie i całemu zespołowi Galerii Sztuki Rzeczna w Rybniku.

Przed nami drugie szkolenie stacjonarne – tym razem spotkamy się 28 września w Olsztynie – zapisy wciąż są otwarte, zapraszamy!

Czytaj więcej

Zajęcia edukacyjne „Planeta kontra plastik” z EIT InformPack w Stawigudzie

Ograniczaj, używaj ponownie i poddawaj recyklingowi (3R) – to trzy zasady, które powinny nam towarzyszyć każdego dnia jeśli chcemy zadbać o naszą planetę.

W ramach projektu InformPack, realizowanego dzięki Europejskiej Wspólnocie Wiedzy i Innowacji w obszarze żywności EIT Food, dr Joanna Fotschki i dr Marta Kopcewicz przeprowadziły serię zajęć dotyczących odpowiedzialnego postępowania z opakowaniami żywności. Do wzięcia udziału w warsztatach zostali zaproszeni Uczniowie Zespołu Szkół Podstawowych im. Olimpijczyków Polskich w Stawigudzie.

W ramach pierwszego spotkania, przypadającego na pierwszy dzień wiosny, uczniowie mieli możliwość sprawdzenia swojej wiedzy oraz pogłębienia świadomości ekologicznej. W formie zabawy, quizów i zadań uczniowie zapoznali się z zasadami 3R (Refuse/Reduce, Reuse and Recycle) wskazującymi jak prawidłowo radzić sobie z opakowaniami po żywności.


Międzynarodowy Dzień Ziemi świętowaliśmy wraz z uczniami pod hasłem „Planeta kontra plastik”. Uczniowie z ZSP w Stawigudzie, wraz z dr Martą Kopcewicz i dr Joanną Fotschki odwiedzili Zakład Gospodarki Odpadami Komunalnymi Sp. z o.o. (ZGOK) w Olsztynie.  Podczas wycieczki pogłębiającej świadomość ekologiczną w zakresie gospodarki odpadami uczniowie poznali technologie stosowane w Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Olsztynie oraz powtórzyli zasady segregacji odpadów.


23 maja w odbyły się ostanie, podsumowujące warsztaty, w ramach których uczniowie na własne oczy przekonali się co dzieje się z nieprawidłowo wyrzucanymi śmieciami, a także mieli okazję wykazać się plastycznymi zdolnościami ozdabiając ekologiczne torby na zakupy. Ekotorby miały pełnić funkcję przypominającą o prawidłowym postępowaniu z opakowaniami żywności, jednak uzyskały dodatkową funkcję- prezent- na zbliżający się Dzień Matki.

Czytaj więcej