W dniach 27-29 kwietnia i 4-6 maja 2015 roku miał miejsce wyjazd wdrożeniowy do Ośrodka Zarybieniowego i Wylęgarni Ryb Łososiowatych w Łopusznej w województwie małopolskim. Został on zrealizowany w ramach projektu „Pneumatyczna metoda pozyskiwania ikry – możliwości aplikacyjne oraz wpływ na parametry jakościowe i ilościowe gamet oraz dobrostan tarlaków”. Uczestnikami byli Radosław Kowalski, Jan Jankowski, Sylwia Judycka (drugi wyjazd) i Bartłomiej Dryl.Wyjazd miał na celu prezentację metody pneumatycznego tarła lokalnym rybakom.
27 – 29.04.2015
Tarło z wykorzystaniem metody pneumatycznej przeprowadzono na samicach lipienia (Fot.1). Średnia masa ryb to około 0,3 -0,5 kg. W trakcie prezentacji pozyskano ikrę od 100 ryb. Procedura tarła była prowadzona przez pracowników projektu. W dalszej części tarło realizowali też pracownicy gospodarstwa przy asyście Radosława Kowalskiego i Bartłomieja Dryla.
Tarło przebiegło sprawnie (Fot.2). Z uwagi na to, że samice lipienia są delikatnymi rybami o niewielkich rozmiarach nie można było użyć standardowego ciśnienia i przepływów stosowanych u innych ryb łososiowatych. Dlatego parametry te zostały ustawione odpowiednio na 0,2 bara i 0,5l. Stwierdzono, że po tarle pneumatycznym śmiertelność potarłowa samic jest dwukrotnie mniejsza niż po tarle tradycyjnym. Po tarle pneumatycznym pobrano nasienie, sprawdzono jego jakość (Fot.3,4) i wykonano próby zapłodnienia ikry pobranej ręcznie i pneumatycznie w różnych płynach aktywujących.
Problemami, które pojawiły się w trakcie badań są duża śmiertelność ikry w drugiej dobie inkubacji oraz stosowanie spożywczej sody oczyszczonej przy zapłodnieniu ikry (stwierdzono zanieczyszczenia, które nie występują w sodzie laboratoryjnej, sklejające plemniki w konglomeraty i uniemożliwiają skuteczne zapłodnienie). Zagadnienie związane ze śmiertelnością ikry wymaga dalszych badań.
W dalszej części dnia pobrano nasienie od 5 samców głowacicy i przystąpiono do jego krioprezerwacji. Mlecz przed zamrożeniem został rozcieńczony w buforze służącym do przechowywania długoterminowego.
Zastosowanie sprężonego gazu w porównaniu z metodą tradycyjną pozwala na pozyskanie większej ilości nieuszkodzonych jaj co wpływa na poprawę efektywności zarówno rozrodu jak i produkcji kawioru.
4 – 6.05.2015
W trakcie tego pobytu skupiono się na jakości nasienia i efektywności zapłodnienia ikry w zależności od wykorzystanego płynu aktywującego oraz ilości nasienia. Badanie mikroskopowe ikry wskazuje na to, że może mieć ona opóźnioną aktywację. Sprawia to, że dodanie jednej partii nasienia do zapładnianej ikry może być niewystarczające. Dlatego opracowano procedurę dodawania do ikry dwóch lub nawet trzech partii nasienia (Fot.5). Do aktywacji gamet użyto płynu Bilarda (50% i 100%), roztworu sody oczyszczonej (0,5% i 1%) oraz wody wylęgarniczej.
W dalszej części dnia pobrano nasienie od 7 samców głowacicy. Mlecz został rozcieńczony w buforze służącym do przechowywania długoterminowego. Część tego nasienia posłużyła do sprawdzenia możliwości jego przechowywania, a reszta została zamrożona w ciekłym azocie na potrzeby olsztyńskiego banku nasienia PAN. W związku z problemami związanymi z rozrodem lipienia oraz coraz większą popularnością tego gatunku w akwakulturze kierownictwo ośrodka wyraziło chęć do dalszej współpracy na polu udoskonalania technik poboru gamet, zapłodnienia i inkubacji ikry.
