Kampylobakterioza jest najczęstszą przyczyną ostrego, bakteryjnego nieżytu żołądkowo-jelitowego u mieszkańców UE powodując roczne straty wysokości 2,4 miliarda euro. Wzrost oporności bakterii na antybiotyki sprawia, że kluczowe staje się opracowanie innowacyjnych, bezantybiotykowych strategii zwalczania Campylobacter w sektorze produkcji i przetwórstwa drobiu w UE.
Czytaj artykuł w serwisie Nauka w Polsce
Międzynarodowy projekt „C-SNIPER”, w którym uczesniczy polski partner, koncentruje się na opracowaniu i weryfikacji innowacyjnej, wydajnej i wolnej od stosowania antybiotyków procedury, która ograniczy występowanie bakterii Campylobacter u drobiu, i którą można będzie włączyć do istniejących protokołów higienicznych.
Zakażenie bakteriami Campylobacter jest jednym z największych problemów w sektorze produkcji i przetwórstwa drobiu. Unia Europejska jest trzecim co do wielkości producentem drobiu na świecie, z roczną produkcją na poziomie 15,2 miliona ton. Konsumpcja produktów drobiowych, zwłaszcza mięsa, uważana jest za główną drogę zakażeń kampylobakteriozą – najczęściej rozpoznawaną chorobą przenoszoną przez żywność w Europie, z 246 158 zgłoszonymi przypadkami w 2017 r.
Zapobieganie zakażeniom Campylobacter odbywa się już na poziomie gospodarstw, które w tym celu stosują różne strategie. Standardowo stosowane procedury polegają na wykorzystaniu antybiotyków, które przyczyniają się do rozprzestrzeniania antybiotykooporności, dodatkowo zwiększając zagrożenie dla zdrowia publicznego. Inne strategie obejmują środki bezpieczeństwa biologicznego, obniżenie wieku uboju, szczepienia, stosowanie pre-/pro-biotyków lub innych przeciwdrobnoustrojowych dodatków paszowych (np. bakteriocyn). Niektóre z tych środków przyczyniły się do obserwowanej obecnie redukcji Campylobacter, jednak żaden z nich nie prowadzi do całkowitej eliminacji problemu. Inne podejście do walki z Campylobacter, np. chemiczne odkażanie tuszek, nie jest dozwolone w UE.
W ramach projektu C-SNIPER pięciu europejskich partnerów – Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN, AZTI Technalia, Uniwersytet Turyński, Phage Technology Center GmbH i ORA Società Agricola – dąży do ograniczenia występowania Campylobacter w mięsie drobiowym poprzez opracowanie i przetestowanie innowacyjnej i wolnej od antybiotyków procedury zapobiegawczej, którą można zintegrować z istniejącymi protokołami higieny. Rozwiązanie to będzie oparte na bakteriofagach (wirusach bakteryjnych) i stosowane jako środek przeciwdrobnoustrojowy w gospodarstwach, ubojniach i zakładach przetwórczych. Fagi eliminujące Campylobacter są występującymi w środowisku naturalnymi wrogami tego patogenu. Zastosowanie ich w procedurze bezpieczeństwa żywności jest pożądane, ponieważ są one nieszkodliwe dla roślin, zwierząt i ludzi, nie wpływają na mikrobom gospodarza i nie zmieniają właściwości żywności. Obecnie istnieją już komercyjne produkty wykorzystujące fagi przeciwko Listeria monocytogenes, Escherichia coli i Salmonella i są stosowane w żywności, ale do tej pory nie jest dostępny żaden produkt tego typu dedykowany Campylobacter.
Rozwiązanie opracowywane w ramach projektu C-SNIPER ma docelowo zaspokoić zapotrzebowanie rynku na alternatywny produkt, który pozwoli ograniczyć stosowanie antybiotyków w produkcji drobiu oraz zmniejszyć ryzyko zakażenia kampylobakteriozą. W efekcie przyczyni się to do produkcji zdrowych, bezpiecznych i wysokiej jakości produktów drobiowych, a tym samym pozytywnie wpłynie na sektor drobiarski, jakość mięsa drobiowego, a także zdrowie publiczne i zaufanie konsumentów.
