Źródło: Nauka w Polsce
Osoby z cukrzycą są bardziej obciążone ryzykiem wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Alzheimera, niż osoby z prawidłową przemianą materii. Insulinooporność może być czynnikiem łączącym cukrzycę typu 2 z chorobą Alzheimera – informuje dr hab. n. med. Monika Karczewska Kupczewska z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie.
Dr hab. nauk medycznych Monika Karczewska-Kupczewska z Zespołu Profilaktyki Chorób Metabolicznych Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie podkreśliła w rozmowie z PAP, że insulinooporność odgrywa zasadniczą rolę w cukrzycy typu 2. Jest to osłabione działanie insuliny w tkankach.
Insulinooporność wyprzedza o wiele lat wystąpienie cukrzycy. Z uwagi na to, że tkanki stają się mniej wrażliwe na działanie insuliny, potrzebne są jej wyższe stężenia we krwi, aby mogła wywołać efekt biologiczny, dlatego też komórki beta wysp trzustkowych zwiększają wydzielanie insuliny. Jednak w momencie, kiedy zdolność wydzielnicza komórek beta zostanie wyczerpana, dochodzi do klinicznego ujawnienia się cukrzycy typu 2 – wyjaśniła Karczewska-Kupczewska.
Jak dodała insulinooporność związana jest też z otyłością, głównie brzuszną, nadciśnieniem tętniczym, czy też dyslipidemią, czyli podwyższonym stężeniem triglicerydów i obniżonym stężeniem HDL-cholesterolu we krwi. Jest także niezależnym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
Choroba Alzheimera to najczęstsza postać otępienia u ludzi. Opisał ją po raz pierwszy niemiecki neuropatolog Alois Alzheimer w 1906 r i dlatego choroba została nazwana jego nazwiskiem. Najczęściej rozwija się u osób po 65 roku życia, ale może pojawić się też w młodszym wieku.
We wczesnych stadiach najczęstszym objawem jest trudność w przypominaniu sobie niedawnych zdarzeń, ale ostatecznie choroba prowadzi do całkowitej niesprawności umysłowej. Przyczyny choroby wciąż są słabo poznane – podkreśliła Karczewska-Kupczewska.
Wiąże się ona z obecnością złogów beta amyloidu i białka tau w ośrodkowym układzie nerwowym, co niszczy tkanki mózgowia. „Należy podkreślić, że u około 80 proc. pacjentów z chorobą Alzheimera rozpoznaje się cukrzycę typu 2 lub upośledzoną tolerancję glukozy” – dodała.
Jak zaznaczyła, badania wskazują, iż insulina, powszechnie znana jako hormon obniżający stężenie glukozy we krwi, w obrębie mózgu moduluje wzrost i aktywność elektryczną neuronów, a także produkcję przekaźników nerwowych, dzięki czemu wpływa na funkcje poznawcze, głównie procesy pamięci.
Receptory insulinowe zlokalizowane są w różnych regionach mózgu, w tym w korze mózgowej. Zaburzone działanie insuliny na poziomie receptorów insulinowych wykryto, w trakcie badań pośmiertnych, w mózgach osób z chorobą Alzheimera.
Badania naukowe wskazują, że insulinooporność ośrodkowego układu nerwowego związana jest ze zwiększoną akumulacją beta amyloidu oraz białka tau w mózgu. Wykazano też, że podawanie insuliny donosowo prowadzi do polepszenia pamięci u pacjentów z chorobą Alzheimera. Należy dodać, że dieta bogatotłuszczowa, która powoduje wzrost stężenia kwasów tłuszczowych we krwi i wywołuje insulinooporność, zaburza funkcję komórek nerwowych – tłumaczy naukowiec.
„Wszystkie te dane sprawiają, że niektórzy naukowcy nazywają chorobę Alzheimera cukrzycą typu 3, charakterystyczną dla mózgu postacią cukrzycy, czy też stanem oporności mózgu na insulinę” – podkreśliła.
Jak dodała dr hab. Karczewska-Kupczewska insulinooporność może być więc czynnikiem łączącym cukrzycę typu 2 z chorobą Alzheimera. Obecnie nie ma skutecznego przyczynowego leczenia tych chorób. Mechanizmy powstawania insulinooporności wciąż nie są do końca poznane i są przedmiotem intensywnych badań.
„Być może ich wyjaśnienie przyczyni się do odkrycia skutecznych terapii cukrzycy typu 2 i choroby Alzheimera. Dziś wiemy, że zdrowe odżywianie, utrzymanie prawidłowej masy ciała, regularny wysiłek fizyczny, to zachowania poprawiające wrażliwość tkanek na insulinę, a więc mogące zapobiegać rozwojowi cukrzycy typu 2 i poprawiać funkcje poznawcze u ludzi” – oceniła.
