Dr Radosław Kowalski był gościem programu TVP 3 Olsztyn „Pora na przyrodę”. Tematem dyskusji były m.in. badania mające na celu ochronę bioróżnorodności gatunków zagrożonych wyginięciem.
Oglądaj
Polscy naukowcy pracują nad lepszą żywnością
Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie bierze udział w pracach nad ulepszeniem produkcji roślin bogatych w białko.
416 mln euro czeka na naukowców zajmujących się bezpieczeństwem żywnościowym i rolnictwem w czterech nowych konkursach programu Horyzont 2020. Dotąd uczeni z Polski na badania nad żywnością z Horyzontu 2020 zdobyli ponad 28 mln złotych.
Komisja Europejska ogłosiła właśnie nabór wniosków do czterech nowych konkursów w obszarze „Bezpieczeństwo żywnościowe, zrównoważone rolnictwo i leśnictwo, badania mórz i wód śródlądowych oraz biogospodarka”, obejmującym 51 tematów badawczych. Nabór potrwa do 14 lutego 2017 roku.
„Warto wziąć w nim udział, bo na aplikujących czeka łącznie ponad 416 milionów euro” – przekonuje Bożena Podlaska z Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych UE.
Obecnie w Polsce realizowanych jest 40 projektów badawczo-innowacyjnych związanych z bezpieczeństwem żywnościowym, finansowanych z programu Horyzont 2020. Zaangażowanych jest w nie 47 polskich instytucji naukowych lub przedsiębiorców.
Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN z Olsztyna bierze udział w pracach nad ulepszeniem produkcji roślin bogatych w białko. Celem projektu „Protein2Food” jest zwiększenie udziału białek roślinnych w diecie Europejczyków, którzy według ekspertów ds. żywienia i lekarzy jedzą ich zdecydowanie za mało.
Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach pracuje nad tym, by Europejczycy mieli jak najlepszy dostęp do swoich ulubionych owoców jagodowych. Konsorcjum 19 partnerów z Europy, Chin i Chile stara się stworzyć nowe odmiany roślin jagodowych, które będą lepiej rosły w niesprzyjających dla nich warunkach środowiska, obficiej owocowały, a jakość ich owoców będzie wyższa.
Produkcja roślinna to tylko część zainteresowań polskich naukowców pracujących w ramach Horyzontu 2020. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie uczestniczy w opracowywaniu nowych szczepionek przeciwko zwierzęcym chorobom pochodzenia bakteryjnego i wirusowego powodującym straty w hodowli zwierząt.
„Powyższe projekty to tylko przykłady możliwości, jakie Horyzont 2020 oferuje naukowcom i przedsiębiorcom zajmującym się bezpieczeństwem żywnościowym i rolnictwem” – mówi Bożena Podlaska.
Dla zainteresowanych KPK Programów Badawczych UE 7 grudnia organizuje dzień informacyjny, podczas którego jego eksperci przedstawią tematykę aktualnych konkursów i opowiedzą o procedurze składania wniosków oraz ich oceny.
źródło: PAP Nauka w Polsce
Prof. Adam Zięcik i Prof. Andrzej Ciereszko wybrani na członków PAN
Zgromadzenie Ogólne Polskiej Akademii Nauk dokonało wyboru nowych członków Akademii. Wśród nich, w Wydziale II Nauk Biologicznych i Rolniczych, znaleźli się wybitni naukowcy z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie.
Prof. dr hab. Adam Zięcik, wieloletni dyrektor Instytutu i wiceprezes PAN w latach 2013-15, został powołany na Członka Rzeczywistego PAN. Od 2004 roku prof. Zięcik pełnił w PANie funkcję Członka Korespondenta. Prof. Zięcik jest laureatem wielu nagród i wyróżnień za wybitne osiągnięcia dla polskiej nauki, m.in. Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski i Medalu 100-lecia Polskiego Towarzystwa Fizjologicznego. Działalność badawcza profesora obejmuje fizjologię i endokrynologię rozrodu zwierząt. Wyniki jego prac publikowane są w najbardziej prestiżowych czasopismach na całym świecie.
Prof. dr hab. Andrzej Ciereszko, kierownik Zespołu Biologii Gamet i Zarodka Instytutu PAN, został powołany na Członka Korespondenta PAN. Profesor Ciereszko specjalizuje się w obszarze biologii i biotechnologii zwierząt gospodarskich. Zespół badawczy pod jego kierunkiem zidentyfikował białka nasienia ryb uznawanych za najważniejsze w polskiej hodowli. Prof. Ciereszko jest również współautorem międzynarodowej procedury patentowej dla metody kriokonserwacji nasienia ryb łososiowatych i jej wdrożenia do programów hodowlanych.
Serdecznie gratulujemy!
Nekroptoza
Odkryliśmy i opisaliśmy nowy mechanizm śmierci i eliminacji komórek lutealnych w ciałku żółtym. Wykazaliśmy, iż w procesie regresji ciałka żółtego, obok apoptozy i autofagii komórki lutealne są eliminowane w ramach procesu kontrolowanej nekrozy zależnej od kinaz treoninowo-serynowych (RIPK) nazywanej nekroptozą. Nekroptoza różni się od apoptozy i autofagii zarówno swoistym mechanizmem działania, jak i znaczeniem fizjologicznym. Kluczowym czynnikiem inicjacji nekrozy są białka współdziałające z serynowo – treoninowymi receptorami (RIP1; ang. Receptor Interacting Proteins) o aktywności kinazowej. W morfologicznym obrazie nekroza u organizmów zwierzęcych przejawia się pęcznieniem komórek i organelli, głównie mitochondriów, wczesnym pęknięciem błony komórkowej, nie obserwuje się natomiast kondensacji chromatyny. Ten rodzaj śmierci komórkowej, w odróżnieniu od apoptozy, uczestniczy nie tylko w procesach rozwojowych i fizjologicznych, ale także w procesach patologicznych, z udziałem prozapalnych cytokin.
Zespół badawczy z Zespołu Immunologii i Patologii Rozrodu pod kierunkiem prof. Dariusza Skarżyńskiego, w ramach realizacji projektu NCN SONATA 6 (2013/11/D/NZ9/02685), kierowanego przez dr Takuo Hojo, opublikował ostatnio na łamach renomowanego czasopisma Scientific Reports (Nature Group, IF 5,525; http://www.nature.com/srep) publikację naukową pod tytułem: „Programmed necrosis – a new mechanizm of steroidogenic luteal cell death and elimination during luteolysis in cows” Scientific Reports 6:38211; DOI: 10.1038/srep38211.
W publikacji opisaliśmy ekspresję obu kinaz RIPK1 i RIPK3 w ciałku żółtym w trakcie cyklu jajnikowego i stwierdziliśmy wzrost ich ekspresji i aktywności w trakcie spontanicznej i indukowanej prostaglandyną F2α (PGF2α) luteolizy u krowy. Ponadto wykazaliśmy, iż prozapalne cytokiny, (czynnik martwicy nowotworów-α – TNF i interferon-γ – IFNG) stymulują ekspresję kinaz RIPK w komórkach steroidogennych (LSC), co sugeruje, że TNF i IFNG są głównymi regulatorami kinaz RIPK w komórkach ciałka żółtego, opisujac ich receptorowy i molekularny mechanizm działania.
Wydanie publikacji było sponsorowane przez Program KNOW „Zdrowe zwierzę – bezpieczna żywność”.
Instytut nawiązuje współpracę z Uniwersytetem Rolniczym i Medycyny Weterynaryjnej w Obihiro
Z inicjatywy prof. Dariusza Skarżyńskiego i prof. Kiyoshi Okuda (rektor Uniwersytetu w Obihiro) w dniach 14-18 listopada odbyła się wizyta robocza prof. Dariusza Skarżyńskiego oraz prof. Jerzego Jaroszewskiego (pro-rektora ds. nauki Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie) na Uniwersytecie w Obihiro (http://www.obihiro.ac.jp/english). Celem wizyty było nawiązanie kontaktów naukowo-badawczych między Uniwersytetem w Obihiro a jednostkami naukowo-badawczymi Olsztyna. (więcej…)
Międzynarodowy sukces Instytutu w konkursie na KIC EIT Food
Międzynarodowe konsorcjum FoodConnects z udziałem Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie, zostało zwycięzcą naboru Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (EIT) w obszarze Żywności. To ogromny sukces nie tylko w wymiarze prestiżowym, ale także finansowym – planowane wsparcie UE dla całego konsorcjum wyniesie bowiem ponad 400 milionów Euro na siedem lat. (więcej…)
Granty NCN dla naukowców Instytutu
Naukowcy z Instytutu PAN w Olsztynie zdobyli finansowanie na realizację projektów badawczych w ramach konkursów PRELUDIUM 11 i OPUS 11 ogłoszonych przez Narodowe Centrum Nauki w dniu 15 marca 2016 roku. (więcej…)
Sympozjum naukowe: Perspektywy w ochronie bioróżnorodności
28-29 listopada 2016 w Stacji Badawczej PAN w Popielnie odbyło się Sympozjum:
„PERSPEKTYWY W OCHRONIE BIORÓŻNORODNOŚCI”,
Sympozjum umożliwiło przedstawienie planów badawczych Instytutu i Stacji oraz ich działalności; pozwoliło poznać i zintegrować środowisko naukowe z przedstawicielami lokalnych władz oraz instytucji zaangażowanych w ochronę bioróżnorodności.
Genotyp sarny europejskiej zamieszkującej Francję i Polskę może się różnić
Sarny europejskie w obrębie tego samego gatunku mogą mieć zróżnicowane genotypy. Osobniki zamieszkujące Francję mogą różnić się genetycznie od swych kuzynek w Polsce. Ochroną bioróżnorodności gatunkowej i międzygatunkowej zajmują się naukowcy PAN w Popielnie.
Zespół Ochrony Bioróżnorodności w Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN z siedzibą w Popielnie powstał w kwietniu, a działalność rozpoczął w lipcu 2016 roku.
Jak wyjaśniła PAP prof. Anna Korzekwa, bioróżnorodność to zmienność występująca wewnątrz jednego gatunku, ale także zmienność międzygatunkowa oraz zmienność całych siedliskowych ekosystemów. Wynika ona ze zmian zachodzących w środowisku. Zwierzęta nawet jednego gatunku nie żyją w odosobnieniu, tylko we współistnieniu z innymi gatunkami.
Liczebność zwierząt wolnożyjących w Polsce i w całej Europie wzrasta. Jest to spowodowane m.in. działalnością rolniczą człowieka – prowadzeniem upraw kukurydzy czy zbóż, które są bardzo atrakcyjne dla żyjących na wolności zwierząt. Sposób odżywiania zwierząt wpływa na wzrost ich zdolności reprodukcyjnych. Zwierzęta wyrządzają szkody, natomiast ludzie stawiają ogrodzenia, ale one szybko asymilują się do nowej sytuacji – opowiada.
„Zespół Ochrony Bioróżnorodności prowadzi między innymi badania dotyczące biologii rozrodu i rozwoju zwierząt wolnożyjących. Obecnie badania koncentrują się na poznaniu biologii rozrodu zwierząt wolnożyjących. Zachodzące migracje, zmiany klimatu, korzystanie z upraw rolniczych i leśnych przez zwierzęta, nadmierne rozprzestrzenianie się populacji zwierząt to zagrożenia dla liczebności określonych gatunków zwierząt” – podkreśliła PAP prof. Anna Korzekwa. Dodała również, że bioróżnorodność jest wskaźnikiem zanieczyszczenia lub degradacji środowiska naturalnego.
Jak zaznaczyła, chodzi o to, by stosować wypracowane przez naukę metody w działalności rolniczej i leśnej oraz aby – przy zachowaniu równowagi – zwierzęta wolnożyjące mogły jak najlepiej współistnieć w środowisku i ekosystemie.
Podkreśliła, że bioróżnorodność wewnątrzgatunkową – czyli przystosowanie się osobników tego samego gatunku w różnych ekosystemach – można obserwować choćby u saren europejskich.
Jest to gatunek obecny na całym naszym kontynencie. Na jego zmienność gatunkową wpływają migracje, sposób odżywiania (biorąc pod uwagę korzystanie przez te zwierzęta z działalności rolniczej człowieka), a także zmiany klimatyczne.
Badając genotyp sarny europejskiej za pomocą metod biologii molekularnej i mając do dyspozycji inne techniki – określimy, czym różni się osobnik, który zasiedla Popielno, od tego, który występuje we Francji, Serbii czy Portugalii – wyjaśniła prof. Korzekwa. Naukowcy ustalą także, czy geny związane z odpornością zmieniają się w różnych siedliskach. Mogą także określić, która z populacji sarny europejskiej jest bardziej pierwotna, a która przystosowała się do siedliska, w którym żyje. To są oznaczenia polimorfizmu genetycznego, pozwalającego określić bioróżnorodność.
Sarna jest gatunkiem wolno żyjącym, dlatego badania nad zmiennością ich genetyczną naukowcy starają się prowadzić w sposób jak najmniej inwazyjny. Trudno jest w przypadku sarny utrzymywać zwierzęta przez dłuższy czas w warunkach sztucznych i doświadczalnych. Materiał do badań od samic saren pozyskuje się zatem podczas polowań bezpośrednio po odstrzale, w okresie od 1 października do 15 stycznia każdego roku. Współpracując z leśnikami i myśliwymi naukowcy pozyskują bezpośrednio po odstrzale materiał biologiczny: krew, tkanki, mocz, kał sarny.
Celem badań jest poznanie biologii rozrodu sarny i wskazanie parametrów rozrodczych saren europejskich, decydujących o rozwoju i przebiegu ciąży. Aby mówić o liczebności zwierząt, trzeba dobrze określić strukturę płciową w populacji, liczbę samic, samców, liczbę porodów w ciągu roku oraz liczbę urodzonych młodych.
Jak dodała prof. Korzekwa, naukowcy rozpoczynają badania bioróżnorodności zwierząt od tych zamieszkujących Popielno i cztery sąsiadujące nadleśnictwa, by następnie poszerzać je na inne regiony w Polsce oraz w Europie. Nawiązano już współpracę z Ośrodkiem INRA zajmującym się badaniem zmienności genetycznej sarny europejskiej na terenie Francji.
Ochronie bioróżnorodności zwierząt poświęcone będzie Sympozjum pt. „Perspektywy w ochronie bioróżnorodności”, które odbędzie się w Stacji Badawczej Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Popielnie 28 i 29 listopada 2016 r.
Zaproszono na nie przedstawicieli Lasów Państwowych z Regionalnych Dyrekcji w Białymstoku i Olsztynie oraz sąsiadujących ze Stacją Nadleśnictw, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz Ministerstw Środowiska i Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz lokalnych władz samorządowych. Obecni będą także naukowcy z Instytutu Biologii Ssaków PAN w Białowieży, Stacji Badawczej Instytutu Parazytologii PAN w Kosewie Górnym, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Instytutu Biologii Uniwersytetu w Białymstoku oraz Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.
źródło: PAP
