OPUS 25 to konkurs Narodowego Centrum Nauki, którego celem jest finansowanie badań podstawowych realizowanych w ramach projektów badawczych przez naukowców na wszystkich etapach kariery naukowej. Wśród laureatów 25. edycji konkursu znaleźli się naukowcy IRZiBŻ PAN, którzy dzięki grantom zbadają pamięć epigenetyczną komórek odpornościowych i wpływ diety na gojenie się ran.
Nagrodzone projekty:
Wpływ zmodyfikowanej o oleje roślinne diety zachodniej na proces gojenia ran skórnych myszy
Kierownik projektu: dr Joanna Wiśniewska
Przyznane finansowanie: 3 495 898 zł
Celem projektu jest wykazanie, że zmiana nawyków żywieniowych polegająca na częściowym zastąpieniu tłuszczów pochodzenia zwierzęcego olejami roślinnymi w spożywanej diecie typu zachodniego usprawnia proces gojenia ran skóry poprzez hamowanie stanu zapalnego wywołanego dietą typu zachodniego oraz przywracanie skórze zdolności do regularnego gojenia naprawczego. Ponadto, przeprowadzona zostanie analiza porównawcza efektywności oddziaływań na skórę pomiędzy dietą bogatą w olej rzepakowy i palmowy. Aby zrealizować ten cel, myszy doświadczalne będą karmione zmodyfikowanymi wersjami diety zachodniej, w których 50% zawartości tłuszczu zwierzęcego zostanie zastąpiona olejem rzepakowym lub palmowym oraz zastosowana zostanie standardowa dieta typu zachodnią (kontrola). W pourazowej skórze pobranej od zwierząt w fazie zapalnej oraz w fazie przebudowy procesu gojenia ran zostaną określone: (a) fenotyp makrofagów oraz ich cechy funkcjonalne, (b) markery stanu zapalnego, (c) markery gojenia naprawczego. W doświadczeniach in vitro zbadany zostanie mechanizm wpływu diety na interakcje pomiędzy makrofagami oraz fibroblastami skóry właściwej oraz znaczenie transportera kwasów tłuszczowych CD36 oraz szlaku Wnt/β-kateniana w mechanizmie leżącym u podstaw tych oddziaływań. Analiza transkryptomu oraz chromatyny na poziomie pojedynczej komórki (ang. single cell RNA-seq oraz single cell ATAC-seq) dostarczą szczegółowych informacji na poziomie molekularnym w zakresie wpływu diety na poszczególne populacje komórki skóry niezranionej oraz pourazowej.
Kierownik projektu: prof. dr hab. Carsten Carlberg
Przyznane finansowanie: 3 371 280 zł
Wpływ witaminy D na epigenom komórek odpornościowych i ich odpowiedź funkcjonalną pod względem aktywności genów (transkryptomu) będzie mierzony metodą sekwencjonowania nowej generacji. Dane zostaną przeanalizowane metodami bioinformatycznymi i wykorzystane do budowy mechanistycznych modeli in silico funkcji witaminy D w komórkach odpornościowych. Spodziewamy się zaobserwować odpowiedzi epigenomu i transkryptomu komórek odpornościowych na witaminę D, które występują u wszystkich uczestników badania, a także odpowiedzi specyficzne dla poszczególnych osób. Pozwoli nam to zrozumieć molekularne podstawy indywidualnych różnic w odpowiedzi na witaminę D, określanych mianem wskaźnika odpowiedzi na witaminę D. Dzięki temu będziemy mogli udzielać bardziej spersonalizowanych porad dotyczących suplementacji witaminy D w celu uzyskania optymalnych korzyści zdrowotnych w zakresie dobrze funkcjonującego układu odpornościowego.
