Dr Taisiia Yurchuk z Zespołu Immunologii i Patologii Rozrodu Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie zdobyła finansowanie na realizację projektów badawczych w ramach programu NCN dla Naukowców z Ukrainy.
NCN dla Naukowców z Ukrainy to program specjalny skierowany do badaczek i badaczy z Ukrainy, bez względu na obywatelstwo, którzy schronili się lub schronią w Polsce po agresji Rosji na Ukrainę. Jest realizowany przez Narodowe Centrum Nauki (NCN).
Czym dr Yurchuk będzie zajmować się w Instytucie?
Dr Taisiia Yurchuk będzie brała udział w realizacji projektu NCN OPUS „Badania biologiczne oraz modelowanie matematyczne w celu opisania i przewidywania nowych procesów kontrolujących rozwój, funkcje i atrezję pęcherzyków jajnikowych krowy”.
Dr Yurchuk zajmie się m.in.: przeprowadzaniem izolacji i hodowli komórkowych, a także wykonywaniem analiz przy użyciu technik biologii molekularnej. Dr Yurchuk skupi się na modelowaniu procesu prawidłowej i zaburzonej owulacji u bydła. Uzyskane przez nią wnioski mogą posłużyć do stworzenia podobnych modeli u innych zwierząt i człowieka.
Dlaczego to zrozumienie tych mechanizmów jest takie ważne? Owulacja jest procesem uwalniania oocytu z pęcherzyków jajnikowych. Po owulacji, we wczesnej fazie lutealnej, może dojść́ do zapłodnienia oocytu przez plemnik. Czynniki, które regulują rozwój pęcherzyków jajnikowych, procesy owulacji i ich zaburzenia (np. zjawisko wielokrotnych owulacji u zwierząt z pojedynczą owulacją), jakość oocytów nadal pozostają niewyjaśnione.
W hodowli zwierząt (szczególnie bydła) ciąże bliźniacze są trudne do uzyskania poprzez selekcję ze względu na niską odziedziczalność tej cechy, długi okres międzypokoleniowy i niekorzystną korelację z wydajnością mleczną. Czynnikiem, który może odgrywać rolę w pojawianiu się wyższego odsetka ciąż bliźniaczych jest insulinopodobny czynnik wzrostu (IGF-1). Wykazano, że IGF-I odgrywa istotną rolę w rozrodzie krów, wpływa na płodność, na różnych poziomach regulacyjnych osi podwzgórze – przysadka – jajnik, może warunkować podwójną owulację skutkującą ciążami bliźniaczymi. Brak jest jednak danych opisujących mechanizmy doprowadzające do występowania ciąż bliźniaczych/podwójnych owulacji. Badania przeprowadzone w grancie pomogą to zmienić.
W doświadczeniach zostanie określony wpływ IGF-1 na wzrost i funkcje komórek warstwy ziarnistej pęcherzyków jajnikowych in vitro. Ponadto prześledzone zostaną geny i białka związane z procesem nekroptozy, jednego z rodzajów śmierci komórkowej. Dodatkowo, w celu znalezienia nowych markerów jakości pęcherzyków i wskaźników podwójnej owulacji zbadana będzie ekspresja niekodujących RNA, tzw, miRNA. Uzyskane wyniki zostaną wykorzystane do wyjaśnienia występowania zjawiska podwójnej owulacji i przypadków ciąż bliźniaczych w hodowli bydła. Dodatkowo, doświadczenia in vitro zostaną potwierdzone w warunkach in vivo w celach porównania uzyskanych wyników. Uzyskane wyniki zostaną wykorzystane do stworzenia zaplanowanego modelu matematycznego, dotyczącego wyżej opisanych procesów zachodzących w jajniku, a zwłaszcza procesu podwójnej owulacji.
Długa droga do Olsztyna
Dr Taisiia Yurchuk została jedną z pierwszych beneficjentek programu wsparcia naukowców z Ukrainy i otrzymała 3-miesięczne stypendium Polskiej Akademii Nauk. 14 marca 2022 roku rozpoczęła pracę w Zespole Immunologii i Patologii Rozrodu IRZiBŻ PAN.
Dr Taisiia Yurchuk wraz z grupą naukowców, lekarzy i pacjentek przez ponad tydzień chroniła się w piwnicach kliniki niepłodności i szpitala położniczego w bombardowanym przez rosyjskich agresorów Charkowie. W końcu udało się jej uciec z Charkowa i po ponad tygodniowej podróży przez całą Ukrainę dotarła wreszcie do Olsztyna.
Dr Yurchuk pracowała dotychczas w Instytucie Problemów Kriobiologii i Kriomedycyny w Charkowie. Jej specjalnością naukową jest biologia gamet, embriologia oraz biologia komórki i systemy 3D hodowli komórkowych.
Dr Yurchuk utrzymuje kontakty z Instytutem od kilku lat. Wygłaszała referaty na organizowanych przez Instytut konferencjach naukowych: m.in. Biodiversity, a ostatnio wygłosiła wykład podczas konferencji Development of Scientific Cooperation in Reproductive Medicine Research VIII, organizowanej przez Zespół Biologii i Patologii Rozrodu Człowieka w październiku 2021 we Wrocławiu. Dr Yurchuk brała udział w V edycji Sympozjum „Perspektywy w ochronie bioróżnorodności” organizowanym przez Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN. Rozrodu.
